Over Biak, Nederlands Nieuw Guinea, 1960-1963 (4)
Roland Feuilletau de Bruyn

De Slotheuvel (vervolg)

Buruku werd uitsluitend gebruikt door de Luchtmacht en de MLD. Mijn vader was er Materieel-officier en had er een kantoor waar hij in zijn witte tropen-uniform met korte broek resideerde. Voordien werkte hij op het Marinekamp Sorido. Omdat dit vlak bij huis was mocht ik vaak met hem mee zodat ik regelmatig door de opslagmagazijnen kon dwalen.

Er werden veel spelletjes gespeeld op school zoals kastie en knikkeren. Ik heb later, terug in Nederland, vaak zonder succes, geprobeerd de spelregels aan mijn vriendjes uit te leggen. Het meest vreemde spelletje was het werpen van elastiekjes die in een bepaald patroon moesten landen. Sommigen van ons hadden hele polsen vol met bundels gekleurde elastiekjes.

Pas veel later realiseerde ik me dat er geen Papoea-kinderen op mijn school zaten. Geen idee hoe en of dit voor hen geregeld was. Ik kan mij überhaupt niet herinneren ooit contact gehad te hebben met Papoea-kinderen van mijn leeftijd.

Niet ver achter ons huis, gescheiden door een brede strook bush, was een legerdump uit de tweede wereldoorlog. Honderden Amerikaanse vliegtuigen werden hier gedemonteerd. In een waanzinnig hete oven werden onderdelen verbrand en werd aluminium omgesmolten. Wij als jongetjes haalden er tiptanks vandaan (als niemand keek tijdens de middag stilte) en patronengordels die bestemd waren voor enorme vliegtuigkogels. Door de brandende oven was de hele omgeving er bloed en bloed heet. Ik zie nog die zwaar zwetende Papoea’s daar aan het werk. Fietste je verder langs de dump tot de dwarsweg en je sloeg rechtsaf dan kwam je bij Buruku. Bij de afslag naar de weg langs Buruku lagen grote brokken Karang. Ik mocht van mijn ouders niet verder fietsen dan tot dit punt. Ik fietste graag en veel op mijn rood-witte fietsje. In mijn geheugen staan de beelden van de enorme afstanden die ik aflegde, want het gebod van mijn ouders belemmerde mij niet, maar als ik nu op luchtfoto's en kaarten van Biak kijk dan zie ik hoe dichtbij alles was. Het was heet op Biak maar ik kan me niet herinneren daar ooit last van gehad te hebben. Het enige ongemak dat me voor de geest staat is dat je natte armen vastplakten aan je schooltafeltje en dat ik na school altijd waanzinnige dorst had.

De school bestond uit vier of vijf lokalen naast elkaar met aan het begin de toiletten dwars daarop, zodat het gebouwtje leek op een grote L. Via Google-Earth heb ik geprobeerd de school terug te vinden omdat ik wist dat het precies in het verlengde van de haven lag. De huizen langs de school zijn er nog maar de school zelf lijkt te zijn verdwenen. Omdat je iedere middag vrij was ging ik niet met tegenzin naar school maar erg veel vriendjes van school had ik niet, wel buiten schoolverband.

In gedachten zie ik een blonde man in korte broek voor de klas staan maar later kreeg ik een juf. Ik weet haar naam nog want ik ben haar een jaar of vijftien geleden op mijn werk tegengekomen en heb zelfs met haar samengewerkt.

Een paar keer per week moest ik bij een gezin in de buurt van school een gevulde Rantang (een stapelbare hoeveelheid pannetjes) halen zodat mijn moeder niet hoefde te koken. Op mijn kinderlijke manier kwam ik er geleidelijk achter dat dit gezin geen geweldige reputatie had hoewel ik met één van de kinderen die ook bij mij in de klas zat, vaak op strooptocht ging. Later haalden we vaak een Rantang met eten bij de keuken van het KLM-hotel. De kokkies, het waren er zeker tien, zorgden voor veel toegestopte lekkere hapjes zodat ik eenmaal thuis gekomen geen honger meer had.

De meeste voedingsmiddelen moesten uit Australië geïmporteerd worden. Vrijwel alle boodschappen werden gehaald in Kota Biak. Natuurlijk was er de Pasar bij de haven voor de verse groenten en fruit. Het stonk er vaak verschrikkelijk naar vis en rottend afval dus liep ik liever graag door naar de haven. Maar ik herinner me ook de Brothers Company, van Kimmenade (waar mijn moeder een fiets kocht), Go Hong Tan en de Markandi (Marine Kantine Dienst). Daar kwamen die vreselijke blikjes gecondeseerde melk vandaan die zo walgelijk smaakten maar waarvan het kennelijk noodzakelijk was daar iedere dag een met water aangelengde beker van te drinken.

Wat mijn ouders mij uitdrukkelijk verboden hadden was om alleen naar de zee, het strand te gaan. Vanaf waar wij woonden was dat geen eenvoudige onderneming maar als er iemand bij de wacht stond van het kamp Sorido die ik kende dan lukte het nog al eens om doorgelaten te worden om naar de Waterbasis te fietsen. Mijn vader werkte ergens in een magazijn op Sorido, ik ging vaak met hem mee, dus sommige wachtlopers kenden mij ("Hij zal wel naar zijn vader gaan").

De Waterbasis, een eindje fietsen voorbij de afslag naar de Keerkring, was mijn Bounty-strandje. De kokospalmen lieten een strook strand over waar veel mensen gingen zwemmen als ze het Sorido-kamp op mochten. Ik was daar druk met zwemmen, bij laag water schelpen zoeken en klauteren over de met wier begroeide karang-rotsen. Maar altijd met gympen aan ter beschermingen tegen zee-egels en ander ongerief.

Even verderop was de aanlegplaats van de landingsvaartuigen die met hun open klep op het strand geschoven lagen. Links zag je in de verte de Keerkring liggen. Het verhaal ging dat als je maar binnen het rif bleef je geen gevaar voor haaien liep maar ik heb een keer gezien hoe mariniers bij de Waterbasis een grote haai op het strand trokken. Mijn grootste wens was om de binnenband van een truck te hebben maar ik moest genoegen nemen met een binnenband van een jeep die aanzienlijk kleiner was. De kunst was om weer droog thuis te komen en te zorgen dat er geen zand uit je kleren viel. Vooral de natte zwembroek was een probleem.

Eens in de zoveel tijd vloog heel laag een DC8 met donderend geraas vlak over ons huis, meestal in de schemering of de avond. Ik hoor mijn vader nog roepen: "De DC delapan is mooi op tijd, morgen kijken of er post uit Holland is!"

Ook voor reacties op deze herinneringen kun je terecht op het prikbord/forum.