Irian Jaya op weg naar morgen.

Een speciale aflevering van het infoblad van de Orde der Pater Augustijnen

Nederlandse Analecta O.S.A. pag. 8

Frans Jonkergouw: ’De mentaliteit van Sint Augustinus sluit zeer goed aan bij Aziatische volken’.

"Ongeveer even lang als het bisdom bestaat, vierentwintig jaar om precies te zijn, ben ik in Irian Jaya. Momenteel werk ik op het bisdomkantoor in Sorong, en mijn taak zou ik globaal kunnen omschrijven als verbindingsman en klusjesman . Dat klinkt wat minnetjes, dus zal ik het met wat duurdere woorden invullen: officieel heet ik directeur-econoom, secretaris van het bisdom, vicaris van de bisschop en chef-de-bureau van het bisdom. Dat klinkt dus aanmerkelijk voornamer!

Ik zorg voor het personeel (een tiental personen), voor de diverse projecten, voor de financiering van het een en ander, regel de luchtvaartdiensten, de postverzendingen enzovoort. Stel je het niet al te groots voor, maar het is wel elke dag een dagtaak.

Uiteraard assisteren wij vanuit het bisdom in de vier parochies in Sorong, geven instructies en dergelijke bij de zusters, en doen ander licht pastoraal werk erbij.
Er zijn mensen die uit het voorgaande -de conclusie trekken, dat het er misschien in zou zitten, dat ik als opvolger van bisschop Van Diepen in aanmerking zou kunnen komen. Dat lijkt me niet reëel, afgezien van wat ik daar zelf van zou denken. De bisschop voelt heel goed, dat zijn krachten afnemen, en dus is hij wel degelijk bezig met zijn opvolging. Het is een probleem, wanneer iemand van buiten hier bisschop zou worden, omdat die er dan zo ontzettend vreemd in komt. De beste weg is misschien een hulpbisschop, die later opvolgt. Maar de landeigen mensen in ons pastorale team zouden liever een oplossing zien in de richting van een apostolisch administrator: iemand die het als het ware een tijdlang waarneemt, totdat iemand van de landeigen mensen in staat is de bisschoppelijke taak op zich te nemen. Maar de moeilijkheid is, dat daarop nog geen zicht is, temeer omdat onder "landeigen" natuurlijk niet Indonesisch kan worden verstaan. Een landeigen man zou toch wel duidelijk echt uit de buurt moeten zijn. En dan ook nog iemand, die op zijn standpunten kan blijven staan, die een geluid kan laten horen in de bisschoppenvergadering. Het is vooralsnog erg moeilijk.

De club van pastorale werkers houdt het hart vast, als er een opvolger zou komen met heel andere opvattingen. Waar blijven we dan, zeggen ze, met onze priesters, aangestelde diakens, gehuwde en ongehuwde diakens. Die laatsten zijn nog het best te vergelijken met de pastorale werkers in Nederland. Ze hebben zich verplicht om een aantal jaren in dienst van het bisdom te werken, zijn in een of andere functie aangesteld, maar hebben geen wijding ontvangen.
We maken dus onderscheid tussen een loutere zending en een wijding, ook al komt dat in de praktijk vaak op hetzelfde neer. Zeker, de sacramenten zijn voorbehouden aan de priesters, maar de diakens kunnen voorgaan bij huwelijksplechtigheden of het oliesel toedienen of een biechtcelebratie doen. Zij gaan voor namens de Kerk en treden dus in functie op, en of iets als sacrament of alleen als zalving wordt beschouwd, dat is de zaak van de mensen zelf.

Ik denk, dat het gros van ons, Augustijnen in Irian, zijn tijd hier wel zal willen uitdienen. Onze mankracht neemt natuurlijk wel af. Op een gegeven moment wordt ons dat wel verweten: waarom zijn jullie niet veel vroeger begonnen met veel meer over te laten aan de pastorale werkers? Jaren geleden was bovendien het klimaat in de kerk daarvoor veel gunstiger. Maar ja, de mensen hier zijn lang niet altijd geneigd om zich levenslang aan het kerkwerk te geven.
Ze willen dat wel voor een bepaalde periode van een jaar of vier, vijf, maar dan zoeken ze hun heil weer elders. En op die manier kun je geen kerk opbouwen. Priesters uit de eigen bevolking zijn nog steeds sporadisch te vinden, en waarom zouden wij als Augustijnen dan niet nog zo lang mogelijk dienst blijven verlenen? Ik geloof, dat de geest en de mentaliteit van Augustinus bijzonder goed aansluiten bij Aziaten. Het gemeenschapsideaal van Augustinus staat bij alle Aziatische volken centraal. Daarom, denk ik, dringen ze er bij ons zo vaak op aan, dat we blijven. "