Wasior (vervolg)

Dit is een strafgevangene die hier naast zijn verblijf aan het werk is. Hij is hier een zeil voor onze vlerkprauw aan het maken.

Ik moet bekennen, dat ik in Wasior 3 jaren en 9 maanden fijn heb gewerkt. Vooral in het begin met de Controleurs A. Fanoy en Du Buy. Beiden heren waren echte totokkers. Dhr. Fanoy, was in Padang en Du Buy in Batavia geboren. Zij hebben mij enthousiast gemaakt om het Bestuursvak eigen te maken. Het is ook uitgebreider en leuker dan het Politievak. Maar goed in Wasior heb ik in elk geval naast het Politievak ook met Bestuurlijke aangelegenheden te maken gekregen. Voorheen bemoeide ik me niet met Bestuurszaken als ik op patrouille was. Maar Toon Fanoy, vond het juist goed dat ik als politieman daar op Bestuurlijk gebied ook handelend optreed. Mits, ik het maar in mijn verslagen vermeld.
In mijn politie koningrijkje had ik dat systeem eigenlijk ook al uitgevoerd. Daar heb ik mijn manschappen geleerd dat coöperatief werken nuttig is en voordelen heeft. Die jongens en hun echtgenotes zijn daar beter van geworden. Zij waren nu ook gemotiveerd om alles goed aan te pakken. Zij hielden zelfs hun kamers en de omgeving van de selfmade kazerne goed schoon. Ook de algemene keuken werd altijd netjes door de vrouwen in orde achter gelaten als ze met koken klaar zijn.
Voor mijn agenten was ik streng. Maar ik stond ook altijd voor hen klaar. Toen een Veldwachter tot drie maal toe mijn waarschuwingen in de wind sloeg, heb ik hem op staande voet ontslagen. HPB Fanoy was verbouwereerd toen ik hem dat vertelde. Hij schudde zijn hoofd en zei: “Jij hebt het recht niet om die Veldwachter te ontslaan, omdat hij bij besluit door de Resident is aangesteld. Ik zal eerst ACAP verwittigen en zullen dan zien wat de Resident ervan zegt.” Eerlijk waar, ik had geluk, dat zowel HPB als ACAP achter mij stonden. Van ACAP kreeg ik een berisping en moest hem beloven, dat ik dergelijke geintjes niet meer uit zou halen. En verder heb ik geen moeilijkheden gekregen.
Doch twee weken later kwam diezelfde Veldwachter op hangende pootjes naar me toe om zijn excuses aan te bieden. Hij vroeg mij toen of hij weer in dienst mocht terugkomen en zo niet dan ander werk voor hem kon zoeken. Omdat hij berouwvol zijn excuses had aangeboden, heb ik voor hem bij Dhr. Piet Kuipers werk kunnen lospeuteren. En sindsdien was hij bij de RWD werkzaam.

Toen ik de vrijbrief kreeg dat ik in de kampongs handelend mocht optreden, hield ik 's avonds altijd een bijéénkomst. Het Dorpshoofd, zijn assistent en de mannen uit het dorp nodigde ik dan in de rumah pos (passangrahan) uit. En onder het pruimen door, werd er dan over de netheid, hygiëne en onderhoud van de huizen gesproken. Meestal gingen zij daar mee akkoord. Maar als je dan over een maand weer langs kwam was er van die gemaakte beloften niets waargemaakt.
Uiteindelijk nam ik andere maatregelen. De gemaakte beloften schreef ik in het gastenboek. Noteerde daar ook de strafmaatregelen bij die ik nemen zou, als zij hun beloften niet nakomen. Na de inhoud voorgelezen te hebben, mag het Dorpshoofd er zijn paraaf onder zetten. Wat de gevolgen van niet nakomen zijn, hebben zij toen ook zonder morren aanvaard. En sindsdien liep alles ook gesmeerd.

Ik vertelde hen, dat coöperatief werken in dorpen belangrijk is. Dorpshoofden heb ik zelfs naar Wasior gehaald om met eigen ogen te laten zien hoe de agenten dat gedaan hebben. En wat de resultaten ervan zijn. Ik gaf ook voorlichting om kokosnoten te verzamelen en het gezamenlijk tot copra te verwerken. Het inkepen van damar (harsbomen) en het verkregen product verzamelen is nuttig. Daarmee kon geld verdiend worden. Het verbeteren en andere gewassen in hun tuinen verbouwen was ook belangrijk om variatie in het menu te brengen. Om steeds maar de sayur Gèdie en Genemo te eten was ook niks. Vandaar dat die mensen daar amper groenten aten.

Zo maak ik mijn aantekeningen om het ’s avonds met de mensen van het dorp te bespreken.

 
En op foto rechts is dat het resultaat. Het is dus een kwestie hoe je het aanpakt. Achter de plastic kano staat de rumah pos (passangrahan).

Daar HPB Fanoy geen assistenten tot zijn beschikking heeft vergezelde ik hem geregeld als hij op tournee ging. Zo waren wij eens met de “Zeehaen”de Wapoga rivier op gevaren.

De Wapoga rivier is de scheidingsgrens van twee Onderafdelingen. De Oostelijke oever hoort bij de Onderafdeling Waropen. En de oever daar tegenover hoort bij de Onderafdeling Wandamen.
Wij waren de rivier opgevaren om daar een kijkje te nemen wat zich daar allemaal afspeelde. In die rivier krioelde het van de krokodillen. En daarom kwamen de krokodillenjagers uit Japen, Waropen en de Wandamen daar om die beesten te vangen. Het vangen van die beesten gebeurde niet zonder gevaren. Maar omdat de huiden veel geld opbrachen namen zij die risico’s. Ter plaatse werden de gevangen beesten gevild en de huiden flink ingezouten en gedroogd en later doorverkocht aan Chinese opkopers voor de export.

Dit zijn foto’s van de bivakken aan de oever van kali Wapoga.

Het was toch wel interessant om dat allemaal van nabij mee te maken. Het vangen van die beesten gebeurde in de avond uren. Uit nieuwsgierigheid was ik op een avond mee op jacht gegaan. Maar nooit zou ik het nog eens willen meemaken. Het was angstjagend, vooral als je zo’n beest niet dodelijk spietste maar alleen verwondde.

Intussen werkte de RWD goed door. Er werden vorderingen gemaakt met de bouw. Toen zij het tweede huis gingen bouwen, werd er ook een begin gemaakt met de bouw van de nieuwe Politie Tangsi.

Met man en macht wordt het geraamte van het gebouw overeind gezet. Allemaal handwerk. Er komen geen machines aan te pas. En het resultaat is dit.

Dit is één van de twee gebouwen van de nieuwe tangsi. Een heel verschil met de selfmade tangsi.

Het tweede stenen gebouw dat opgeleverd werd was bestemd voor de Detachement-commandant. Want bij het tweede bezoek van ACAP vroeg hij mij of ik binnen 3 maanden tijd het sub Detachement klaar zou kunnen stomen tot een volwaardig Detachement. Een nieuwbakken Inspecteur zou dan in Wasior Detachementcommandant worden. En nadat hij zou zijn ingewerkt, zou er voor mij ander werk gezocht worden.

Intussen werd ook HPB Fanoy door HPB Bob Du Buy vervangen. En zoals ik al zei, kon ik ook goed met hem overweg.
 
En dit is het opgeleverde huis voor de Detachementscommandant.

Ook een mooi ding en het was ook erg ruim. Ze waren in elk geval mooier dan die rijtjes huizen in Biak.

Toen het zover was, kwam de veelbeloofde Inspecteur. Met de beaver kwam hij naar Wasior. HPB Du Buy en ik kwamen hem op de steiger opwachten.
Na de kennismaking richtte hij zich alleen tot HPB Du Buy. En naar mij keek hij niet meer om. Uit beleefdheid bleef ik nog een poosje staan. Maar toen ik merkte dat hij geen aanstalten maakte om vragen te stellen, ben ik gewoon weggegaan. De volgende morgen kwam hij op kantoor en zonder goede morgen te zeggen keek hij rond. Daarna zei hij: "jij weet dat ik Detachementcommandant wordt en het commando overneem. Laten wij naar de kazerne gaan. Ik wil zien hoe jij het hier doet."

Reacties op dit artikel via het forum