Pagina 15

Ik vat samen.

Bij de gemiddelde kijker was de boodschap van de uitzending dat een vliegramp in 1957 best wel eens verklaard kon worden door stuntgedrag van de dronken KLM gezagvoerder Rob de Roos, versterkt door de suggestie dat dit drankgebruik door de onderzoeksinstanties in de doofpot zou zijn gestopt.

Het in de uitzending gebruikte woord en beeld, de gebezigde intonatie, het gebaar en de sterke sturing van de commentaarstem resulteerden in de indringende suggestie dat Rob de Roos op de avond van vertrek zich aan drankgebruik had schuldig gemaakt. "Iets dat in Biak eerder regel dan uitzondering was" bij KLM bemanningen. En wat er zij van de in de uitzending door KRO gemaakte voorbehouden: in geen enkel opzicht doen die aan de gedane suggestie af, mede vanwege de eveneens gedane suggestie dat de Raad voor de Luchtvaart dat alcoholgebruik in de doofpot had willen doen. Daarnaast geldt, dat een voorbehoud de goede trouw van een journalist niet kan herstellen als hij weet dat de beschuldiging, waaromtrent hij een voorbehoud maakte, onjuist is.

Bewezen is dat geen van de getuigen aan KRO heeft verklaard dat hij De Roos of iemand anders van de Neutron bemanning heeft zien drinken. Sterker, Thijssen heeft aan Kockelmann pertinent verklaard dit niet te hebben gezien, hetgeen door Kockelmann in getuigenverhoor is bevestigd. Het vermoeden van drankgebruik is dan ook door KRO als nieuwsfeit geïntroduceerd, en wel in de wetenschap dat daar geen enkele aanwijzing voor bestond.

Vóór uitzending wist de KRO dat er drie nabestaanden van De Roos waren die ernstig bezwaar tegen de uitzending maakten. In de wetenschap dat bij die nabestaanden de nagedachtenis aan Rob de Roos ten diepste zou worden beschadigd, heeft de KRO besloten die uitzending toch door te laten gaan.

Er was niets "actueels" aan de uitzending. Als KRO al verdenkingen had, stond niets eraan in de weg om te onderzoeken of die verdenkingen steun vonden in ander feitenmateriaal. Feitenmateriaal dat overvloedig aanwezig was, dat binnen enkele dagen aan KRO ter beschikking kon staan en dat zonneklaar de KRO zou hebben doen besluiten van uitzending af te zien, waardoor de nagedachtenis van Rob de Roos ongeschonden zou zijn gebleven.

Pagina 16

KRO heeft er echter bewust voor gekozen dat niet te doen. Het doen van onderzoek hoort thuis bij het KRO programma Reporter, niet bij KRO's netwerk, aldus een laconieke Kockelmann in voorlopig getuigenverhoor(54).

Alcohol en luchtvaart vormen een explosief mengsel, en goed voor hoge kijkcijfers. Wat KRO echter heeft gedaan is het bewust en te kwader trouw verstrekken van onjuiste, onbetrouwbare en lasterlijke informatie. Met vrijheid van meningsuiting heeft dat niets te maken. De journalisten Kockelmann en De Poel hebben de normen van gewetensvolle journalistiek verre overschreden. Zij kunnen dus ook geen aanspraak maken op de bescherming van artikel 10 EVRM.

Het programma werd in prime time uitgezonden door een bekende actualiteitenrubriek. Fons de Poel is een zeer bekend presentator met groot gezag. De impact van het programma was dan ook enorm. Bij vele honderdduizenden ingezetenen circuleren sinds de uitzending geruchten die ten diepste beschadigend zijn voor de nagedachtenis Van Gezagvoerder Rob de Roos. Wat men zich herinnert is: 0 ja, dat weet ik nog wel, er was iets met een stunt van een dronken gezagvoerder. Nabestaanden worden daar in gesprekken met mensen die zelf geheel te goeder trouw zijn, tot op de dag van vandaag, veelvuldig mee geconfronteerd.

De enige manier om dat ongedaan te maken is een rectificatie-uitzending in de vorm als gevorderd.

Ik keer terug naar de brief van de Minister van Verkeer en Waterstaat, gedateerd 14 september 2000, overgelegd bij Repliek(55). Geciteerd de Minister:

Het door de media, waaronder omroepverenigingen, besteden van aandacht aan een willekeurig nieuwsfeit en ook, zoals in dit geval het ongeluk op Biak, is een vrijheid die fundamenteel is verankerd in onze samenleving.
Ik moet helaas erkennen dat het daarbij wel voorkomt dat de objectiviteit zeer te wensen overlaat. Het ligt echter niet binnen mijn vermogen, om instanties en personen die in dergelijke gevallen duidelijke fatsoensnormen overschrijden, tot de orde te roepen.

Nochtans kan ik mij Uw gevoel van verdriet en machteloosheid goed voorstellen.

54 Witboek, bijlage 13
55 productie 6

Pagina 17

Ik ben daarom ook van mening dat in die gevallen waar met opzet door kwetsende uitspraken onrecht wordt aangedaan en schade wordt toegebracht, een correctieve maatregel op zijn plaats is.
Dat een dergelijke maatregel onder meer gebaseerd zal moeten zijn op conclusies die na het houden van een onderzoek zijn vastgesteld, spreekt vanzelf

De Minister brengt terecht tot uitdrukking niet de mogelijkheid te hebben om de KRO tot de orde te roepen en een correctieve maatregel te nemen. Uw Rechtbank heeft die mogelijkheden wel, en een te meer blijkt dat in een rechtstaat als de Nederlandse, de Rechterlijke macht de sterkste schakel is.

Eisers persisteren.

Ook voor reacties op deze herinneringen kun je terecht op het prikbord/forum.