BIAK/SCHIPHOL/DEN HAAG, woensdag
PAPOEA’S in prauwen en matrozen van de Koninklijke Marine in snelgestreken sloepen van Hr.
Ms. ,"Kortenaer" hebben door een bliksemsnelle reactie op de ondergang van de K.L.M.
Constellation "Neutron" een grote rol gespeeld in het uiteindelijk behoud van 11 mensenlevens.
Tegenover deze elf geredden staat het verschrikkelijke cijfer van 57 doden in deze grootste
luchtramp uit de geschiedenis van de K.L.M. Enkele grote gezinnen gingen gezamenlijk ten onder.
Twee gezinnen bleven geheel gespaard.
Om half twee gistermiddag moest de K.L.M.-directie besluiten tot de doodsmare: "Wij vrezen, dat
er voor de vermisten van de "Neutron" geen hoop op redding meer is".
Dit betrof de vermiste 48 passagiers en 8 bemanningsleden, die met de "Neutron" ten onder gingen.
Het 57ste slachtoffertje was het meisje V. Y. Leiker. die gisternacht met haar vader, de
leprozenarts D. L. Leiker die met zware verwondingen op Biak aan land werd gebracht.
Toedracht nog in nevelen.
Dit is de droeve balans van een schokkend vliegtuigongeval, waarvan de juiste toedracht door het
falen van de verbindingen tussen Nederland en nog steeds in nevelen gehuld is. Onbevestigde
berichten gewaren van een ontploffing in de linkerbuitenmotor van de KLM Superconstellation
PH-LKT "Neutron". Rond 100 seconden nadat het vliegtuig met 68 inzittenden om 3.20 uur Biaktijd
zich dinsdagmorgen losmaakte van de Mokmerstartbaan zou deze zware explosie, die op het gehele
eiland Biak gehoord moest zijn, de benzinetanks van de "Neutron" in brand hebben gezet. Daar
staat tegenover dat de KLM-vertegenwoordiger op Biak, de oud-gezagvoerder Gerrit te Roller,
gistermiddag in een telefoongesprek met president-directeur I. A. Aler verklaarde, dat het
ongeluk hem "eenvoudig een raadsel was." Het toestel maakte een normale start, zo getuigde de
heer Te Roller, en voerde de gebruikelijke radioprocedure uit.
Na 100 seconden
Uit een telefoongesprek - gistermiddag met enkele employés op Biak gevoerd - vernamen wij
daarentegen dat het ongeluk gebeurde voordat het radiocontact met het toestel tot stand was
gekomen. Vast staat evenwel,dat het toestel na 100 seconden tussen de eilanden Biak en Owi
neerviel in de Geelvinckbaai ten noorden van Nieuw-Guinea.
Heldendaad
Aangenomen mag worden, dat gezagvoerder Rob de Roos (36) uit Laren (N.-H.) op dat ogenblik zijn
laatste heldendaad verrichte. Hij wist het zware vleugellamme toestel -tijdens de moeilijke
start altijd het hachelijkste ogenblik bij het vliegen- toch nog een landing op het water te
laten maken. Bij deze manoeuvre moet de staart van het toestel zijn afgebroken, waardoor 12
mensen als het ware buiten het vliegtuig werden gezogen. Een ander bericht spreekt van
heldenmoed van de stewardess, mej. Dientje J. Klein Kouwenberg, die een vliegtuigdeur zou hebben
weten te forceren.
Snelle hulp.
Hoe het zij, het geluk lachte twee complete gezinnen toe. De bekende advocaat uit Hollandia,
mr. J. O. de Rijke, vond niet alleen zichzelf in het water van de Geelvinckbaai, maar ook zijn
vrouw en alle drie kinderen. Ook het uit drie personen bestaande gezin Wagenaar ontsnapte in
zijn geheel aan een zekere dood in het volle vliegtuig waarvan het wrak onmiddellijk naar de
diepte zonk. Het water is ter plaatse 200 m diep. De 12 spartelende overlevenden, die zware
wonden opliepen van de brandende benzine, die op het water dreef, zagen, nog nauwelijks bekomen
van de verbijstering van het ongeluk, al dadelijk in het maanlicht de gespierde Papoea’s
verschijnen, die met hun prauwen te hulp snelden
De eersten.
Deze inheemse kustbewoners waren de dichtstbijzijnde ooggetuigen van het ongeluk geweest en zij
zouden ook als eersten het vliegveld van de ramp op de hoogte hebben gesteld. Maar in
menslievende wedijver daagden ook de Nederlandse matrozen in hun sloepen van Hr. Ms. "Kortenaer"
als reddingbrengers op uit de duisternis, die de watertrappende overlevenden omhulde. Deze
snelle marineactie was te danken aan de hoge graad van paraatheid van de opsporings- en
reddingsdienst op Biak, door wie ook onmiddellijk vliegboten en Fireflies werden uitgezonden, en
aan de toevalligheid dat de "Kortenaer" op de rede van Biak lag.
Uitgeput
Papoea's en matrozen brachten de uitgeputte, gewonde en verbrande overlevenden op het eiland Biak terug, waar allen in het hospitaal werden opgenomen. Gistermorgen bezweek het meisje Leiker
aan de gevolgen van het ongeluk. In ernstig levensgevaar waren gistermorgen mevrouw De Rijke en
haar 9-jarig dochtertje, de heer S. M. de Boer en dr. D. L. Leiker.
Redelijk wel
De andere zeven geredden -hoewel allen met min of meer of ernstige kwetsuren of brandwonden ter
verpleging in het hospitaal opgenomen - maken het redelijk wel en voor hun leven wordt niet
gevreesd. De slachtoffers waren op drie Britten na allen Nederlanders, meest gezinnen van olie-
en gouvernementspersoneel en marinemannen, die na volbrachte diensttijd op Nieuw-Guinea voor
verlof of repatriëring naar Nederland terugkeerden. Ook de Britten, de zendeling G. Macrobert en
het echtpaar L. Newman verloren bij de ramp het leven.