Maandagavond om tien minuten over zeven Nederlandse tijd is de
Superconstellation Neutron van de K.L.M., kort na het vertrek van het
vliegveld Biak, in Nederlands Nieuw-Guinea voor een vlucht naar
Amsterdam, verongelukt en in zee terechtgekomen.
Het toestel, waarvan de heer R. Roos gezagvoerder was, had 59 passagiers
en een bemanning van negen personen aan boord. Volgens berichten die bij
de K L.M. in haar hoofdkantoor in Den Haag uit Biak zijn binnengekomen
in de loop van te nacht van maandag op dinsdag, hadden twaalf personen
het ongeluk overleefd en waren er zesenvijftig vermisten. Van de twaalf
overlevenden zijn elf passagiers, de stewardess van het toestel behoort
eveneens tot de overlevenden.
Drie passagiers van de 59 die zich aan boord bevonden hadden de Britse
nationaliteit, alle anderen de Nederlandse. De drie Britse passagiers
behoorden tot de vermisten; een gewond kind is later overleden.
Dinsdagmiddag deelde de K.LM. mede te vrezen, dat er voor de vermisten
van de "Neutron" geen hoop op redding meer is.
Oorzaak nog onbekend
Hoe het ongeluk zich heeft toegedragen was dinsdagmorgen omstreeks vijf
uur te 's-Gravenhage nog niet bekend. In het hoofdkwartier van de K.L.M
waar de president-directeur van de luchtvaartmaatschappij de heer I.A.
Aler, met vrijwel de voltallige directie de gehele nacht aanwezig was,
en op Schiphol, waar eveneens directeuren van de maatschappij de nacht
van maandag op dinsdag aanwezig waren, was dinsdagochtend vroeg nog geen
nader bericht over de toedracht ontvangen. Het enige dat men met vrij
grote zekerheid wist was, dat het toestel in de streken van het op
ongeveer tien mijl ten zuiden van Biak gelegen eilandje Owi in zee
terecht moet zijn gekomen. De zee is daar ongeveer tweehonderd meter
diep. De Neutron was op weg naar Manilla, waar ze een tussenlanding zou
hebben moeten maken. Daarna zou de vlucht gegaan moeten hebben via
Bangkok, Karachi, Beiroet, Rome naar Amsterdam, waar het toestel
woensdagmiddag had moeten aankomen.
Eerste telegram
Maandagavond om kwart voor elf Nederlandse tijd kwam het eerste telegram
over het verongelukken van de Neutron bij "Operation Movement Control"
(O.M.C.), gevestigd. In het vluchtproductie-gebouw van de K.L.M. Op
Schiphol, binnen. Later is gebleken, dat dit telegram, uit Biak
verzonden, vrij lang onderweg is geweest hetgeen te wijten is aan
radiostoringen, die op dat uur van het etmaal veelvuldig voorkomen.
O.M.C. is de afdeling op Schiphol, waar de bewegingen van de vliegtuigen
binnenkomen. Op elk uur van het etmaal weet men dus daar, waar de
toestellen van de K.L.M.-vloot. waar ook ter wereld zij zich bevinden,
zijn. Onmiddellijk na het ontvangen van het telegram waarschuwden de
dienstdoende leden van O.M.C. een groot aantal leidende figuren van de
K.L.M. Ook Ir. F. Besançon. directeur productie van de K.L.M., die op
het punt stond met de avondmachine naar New York te vertrekken, kon nog
worden bereikt. De heer Besançon stelde zijn reis uit en nam
onmiddellijk te samen met de heer J. A. Bach de bedrijfsdirecteur
vluchtproductie, en ir. J. Luymes, directeur van het technisch bedrijf
van de K.L.M. die evenals de heer Besançon op dat ogenblik op Schiphol
vertoefden, de eerste maatregelen.
Moeilijke verbinding
In bet vluchtproduktiegebouw waren binnen zeer korte tijd ook de heren
J. J. Mulder. onderdirecteur vluchtproductie. J. A.Abspoel, hoofd
vliegbedrijf J. Bak hoofd vliegtechnische dienst en dr. K. Slotboom,
hoofd geneeskundige dienst, aanwezig. die de noodzakelijke maatregelen
troffen. Een kwartier na middernacht Nederlandse tijd kwam een tweede
telegram uit Biak binnen, waarin werd medegedeeld. dat elf passagiers en
de stewardess tot de overlevenden behoorden. Inmiddels had de heer J.A.
Bach pogingen in het werk gesteld telefonisch contact met Biak dat
17.000 km van Schiphol ligt, op te nemen. maar ondanks alle middelen die
daartoe werden aangewend, mocht dat in de nacht van maandag op dinsdag
niet gelukken. Van de zijde van de K.L.M. deelde men mede. dat enige
deskundigen van de K.L.M. die zich in het Verre Oosten bevonden terstond
naar de plaats van het ongeluk zijn gedirigeerd om daar tezamen met de
K.L.M.-staf te Biak voorlopig het onderzoek en de afhandeling van de
gevolgen van het ongeluk ter hand te nemen. Het was als gevolg daarvan
niet noodzakelijk terstond een commissie van onderzoek met een speciaal
toestel naar Biak te laten vertrekken, zoals aanvankelijk waarschijnlijk
was geacht.
De Neutron
De Neutron is een van de achttien Lockheed - Superconstellation -
vliegtuigen die de K.LM. bezit. Twaalf zijn er van het type L 1049e, zes
van het nieuwere type L 1049g dat uitgerust is met vleugeltiptanks. De
eerste vliegtuigen van het type 1049e waren nog maar net in gebruik
genomen bij de K.L.M., toen een vliegtuig van dit type, de Triton, op 5
september 1954 bij Shannon verongelukte. De superconstellations van het
type L 1049e kunnen afhankelijk van de uitvoering 59 – 62 passagiers
vervoeren. Het gewicht van deze met vier zuigermotoren uitgeruste
vliegtuigen bedraagt 60.282 kg, de kruissnelheid van deze toestellen is
544 km per uur.
Biak
Het vliegveld van Biak, dat op de Schouteneilanden aan de noordkust van
Nederlands Nieuw-Guinea ligt, wordt vier keer per week door een toestel
van de K.L.M. aangedaan; een keer per week als eindpunt van de dienst
Amsterdam-Biak, waarbij het toestel na ruim 24 uur de terugreis
aanvaardt, zoals bij het thans verongelukte toestel, twee keer per week
bij een tussenlanding op de uit- en thuisreis naar Sydney. Het is het
enige voor internationaal burgerluchtverkeer ingerichte luchtstation in
Nieuw-Guinea. Het vliegveld van Biak is ook het centrale punt van het
luchtverkeer in Ned. Nieuw-Guinea, vanwaar Dakota's en Beavers van de
luchtvaartmaatschappij Kroonduif de verbindingen met Hollandia, Merauke,
Manokwari, Sorong en andere plaatsen onderhouden. De passagiers met
bestemmingen buiten Nieuw-Guinea dienen dan ook eerst met een toestel
van de Kroonduif naar Biak te vliegen, voor zij op het K.L.M.-toestel
kunnen overstappen. Als regel vliegt dezelfde bemanning van het
K.L.M.-vliegtuig na de rustpoos in Biak het traject naar Manilla terug
een afstand van ongeveer vijf uur vliegen. In Manilla "slipt" de
bemanning en een andere brengt het vliegtuig verder.
Biak is In 1954 gemoderniseerd om te worden aangepast aan de eisen. die
worden gesteld aan een internationale luchthaven. Het bestaat uit een
baan, die vrijwel evenwijdig aan de zuidkust van het eiland loopt en die
van nachtverlichting is voorzien. Op Biak is ook gevestigd het bureau
voor luchtvaart en meteorologie voor het toezicht op het
burgerluchtvaartverkeer. Het beschikt over moderne radioverbindingen en
radionavigatiemiddelen overeenkomstig de aanbevelingen van de I.C.A.O.
en een apparatuur voor de radiotelefonieverbinding met vliegtuigen. Dit
jaar is begonnen met de verlenging van de baan voor de ontvangst van de
straalverkeersvliegtuigen, Tegenover het vliegveld ligt het
K.L.M.-hotel, dat indertijd werd gebouwd van vrijwel geheel uit
Nederland aangevoerd materiaal. Op Biak is ook de basis van de
marineluchtvaartdienst die o.a. over vliegboten van bet type Catalina en
Mariner beschikt.
Het eilandje Owi, in de buurt waarvan de Neutron zou zijn neergestort is
een van de vele eilandjes van de Schoutengroep, Deze eilandjes, ten
zuiden van Biak zijn voor een deel dicht begroeid. Tijdens de oorlog
legden de Amerikanen op een aantal ervan landingsbanen aan, die na de
oorlog bijna alle in onbruik zijn geraakt. De enige communicatiemiddelen
met de buitenwereld zijn de eenvoudige prauwen en een vaartuig van het
gouvernement dat een enkele keer een bezoek brengt.
De Overlevenden
De namen van de passagiers, die volgens een opgave van hedenochtend het
ongeluk met de Neutron hadden overleefd waren: H. Q. Wagenaar, A.
Wagenaar, H. S. Wagenaar, D. L. Leiker, V. L Leiker, W. N. G. de Rijke,
F. J. O. C. de Rijke, J. L. S. de Rijke, J. O. de Rijke, U. A. de Rijke,
S. E. de Boer In een telegram uit Hollandia werd later gemeld dat een
zwaar gewond kindje van de familie Leiker is overleden. De naam van de
overlevende stewardess is mejuffrouw D. J. Klein Klouwenberg.
De Vermisten
De namen van de passagiers die vermist werden na het verongelukken van
de Neutron waren, volgens een opgave van hedenochtend de volgende:
J. J. van der Gaag, H. J. Goossens, L J. Mijnders. P. T. van Vliet, J. G
van Vliet, W. P. van Vliet. J Zijderveld, J. A. Okkema, J.L Paulusse,
A.A. Leiker. M.G. Leiker. C.H. Leiker . M. C. Leiker. W. Jansen, C.
Jansen. W R. Jansen. W. L .J. G. de Rouchemont R. L. Kollner. L E.
Kollner. H. Kollner, C C R. Laarmene, T. E. Laarmene, C. Laarmene. C.
Mac. Mootry (Ned.) P. J. Mac. Mootry. J. D. Mac. Mootry R. Mac. Mootry,
F. M. Mac. Mootry A. W. Mac. Mootry. F. M. Kraake. L. H. Kraake, R. W.
Kraake, D. Kraake. W. C. Kraake, F. M. P. van Doorenmalen, G. G. van
der Wende, W. van der Wende. C. C. van der Wende. C H. van der Wende, N.
van der Wende. J. G. de Winkel, J. R. Meijer Ranneft, E. S. Meijer
Ranneft, J. W. Meijer Ranneft. D. P. Meijer Ranneft. G. Mac. Robert
(Brits), L Newman (Brits) (voorletters onbekend) Newman (Brits)
De Bemanning
Vermiste leden van de bemanning waren: R. de Roos, gezagvoerder, vlieger
eerste klasse; E. H. Chardon, vlieger derde klasse; J. Oudejans,
boordwerktuigkundige eerste klasse; H. H. F. Iseke, boordwerktuigkundige
derde klasse; J. G. Machielse, navigator radiotelegrafist eerste klasse;
P. Th. Hooyboer, radiotelegrafist tweede klasse; M. J. Almekinders,
purser tweede klasse; K. de Groot, hofmeester.
De NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT
van 16 juli 1957 publiceerde levensbeschrijvingen van de vermiste
slachtoffers. De lijst is niet compleet.
Hieronder volgen levensbeschrijvingen van de leden van het
K.L.M.personeel die als vermist zijn opgegeven:
- De 36-jarige gezagvoerder vlieger eerste klasse Rob de Roos. De heer De
Roos is 7 oktober 1920 te Batavia geboren. Hij is gehuwd heeft drie
kinderen. Woonplaats Laren (N.H). Hij trad op 1 november 1945 in dienst
van de K.L.M.
- De 27-jarige vlieger derde klasse Elias Hendrik Chardon. De heer Chardon
is 15 februari 1930 te Woerden geboren. Hij is gehuwd en heeft twee
kinderen. Woonplaats Amstelveen. Hij trad op 27 oktober 1953 in dienst
bij de K.L.M.
- De 35-jarige boordwerktuigkundige eerste klasse Jan Oudejans. De heer
Oudejans is 24 juli 1921 te Purmerend geboren. Hij is gehuwd en heeft
twee kinderen. Woonplaats Hilversum. Hij trad 24 februari 1952 in dienst
bij de K.L.M.
- De 30-jarige boordwerktuigkundige derde klasse Hans Henri Frans lseke.
De heer lseke is 16 juni 1927 te 's-Gravenhage geboren. Hij is gehuwd en
heeft een kind. Woonplaats Nieuw-Loosdrecht. Hij trad op 8 september
1952 in dienst bij de K.L.M.
- De 39-jarige radiotelegrafist eerste klasse Johannes Gerardus Machielse.
De heer Machielse is 5 augustus 1917 te Amsterdam geboren. Hij is gehuwd
en heeft twee kinderen. Woonplaats Badhoevedorp. Hij trad op 15 januari
1946 in dienst.
- De 32-jarige radiotelegrafist tweede klasse Petrus Theodorus Hooyboer.
De Heer Hooyboer is op 1 september 1924 te Venhuizen geboren. Hij is
gehuwd en heeft twee kinderen. Woonplaats Badhoevedorp. Hij trad op 1
februari 1948 in dienst.
- De 29-jarige purser tweede klasse Martin Jacobus Almekinders. De heer
Almekinders is op 16 maart 1928 te Kapelle geboren. Hij is gehuwd en
heeft geen kinderen. Woonplaats Alkmaar. Hij trad op 3 oktober 1949 in
dienst.
- De 23-jarige hofmeester Klaas de Groot. De heer De Groot is op 30 april
1934 te Amsterdam geboren. Hij is ongehuwd.
- Ook de vermiste passagier de heer C.C. van der Wende behoort tot het
K.L.M - personeel. Hij is grondwerktuigkundige en is met zijn gezin twee
jaar in Nederlands Nieuw-Guinea gestationneerd geweest.
- W. Jansen was employé bij de B.P.M.in Nieuw-Guinea C. Jansen en W.R.
Jansen gezinsleden.
- W.L.J.G. de Rochemont was ambtenaar bij de P.T.T. in Nieuw-Guinea.
- R.L Köllner was inspecteur van politie tweede klasse; gezinsleden L.E. Köllner en H. Kölnner.
- C.C.R. Laarmene was ambtenaar bij de dienst voor volksgezondheid in Nw.-Guinea,
T.E. Laarmene en C. Laarmene gezinsleden.
- De vrouw en kinderen van de gouvernementsarts dr. D.L.Leiker, A.A.Leiker,
H.G.Leiker en C.H.Leiker.
- C. MacMootry was eveneens ambtenaar bij de dienst gezondheidszorg;
gezinsleden: P.J. MacMootry, J.D. MacMootry, R. Mac. Mootry, F. M. Mac.
Mootry en A.W. MacMootry.
- F.M.Kraake was magazijnmeester te Hollandia gezinsleden: L.H. Kraake en
W.C. Kraake.
- F.M.P. van Doorenmalen was employé van de firma Hagemeyer & Co. te
Hollandia
- J.G. de Winkel was employé bij de B.P.M.
- J.R.Meyer Ranneft was controleur eerste klasse bij het binnenlandse
bestuur; gezinsleden: E.S. Meyer Ranneft, J.W. Meyer Ranneft en D.P.
Meyer Ranneft.
De volgende vermisten zijn in dienst van de Koninklijke Nederlandse
Marine:
- Luitenant-ter-zeevlieger der tweede klasse, oudste categorie: H.E.J.M.
Goossens uit Katwijk aan Zee, geboren 13 oktober 1924, gehuwd.
- Lijntelefonist der derde klasse, zee¬milicien J.J. van der Gaag uit
Loosduinen, geboren 4 oktober 1935. ongehuwd.
- Automonteur derde klasse, zeemilicien L.J. Mijnders, uit Melissant,
geboren 23 maart 1935, ongehuwd.
- Schrijver eerste klasse, J. Zijderveld uit Veenendaal, geboren 19
februari 1934, ongehuwd.
- Hofmeester eerste klasse. J.A. Okkema uit Loenen aan de Vecht, geboren
18 april 1937, ongehuwd.
- Korporaal vliegtuigtelegrafist A. Paulusse uit Terneuzen geboren 21 juni
1928, gehuwd, 1 kind
-
Over de drie Britten G. MacRobert, L.Newman en Mrs L.Newman zijn geen
gegevens bekend