K.L.M. superconstellation Neutron bij Biak in zee terechtgekomen

Maandagavond om tien minuten over zeven Nederlandse tijd is de Superconstellation Neutron van de K.L.M., kort na het vertrek van het vliegveld Biak, in Nederlands Nieuw-Guinea voor een vlucht naar Amsterdam, verongelukt en in zee terechtgekomen.

Het toestel, waarvan de heer R. Roos gezagvoerder was, had 59 passagiers en een bemanning van negen personen aan boord. Volgens berichten die bij de K L.M. in haar hoofdkantoor in Den Haag uit Biak zijn binnengekomen in de loop van te nacht van maandag op dinsdag, hadden twaalf personen het ongeluk overleefd en waren er zesenvijftig vermisten. Van de twaalf overlevenden zijn elf passagiers, de stewardess van het toestel behoort eveneens tot de overlevenden.

Drie passagiers van de 59 die zich aan boord bevonden hadden de Britse nationaliteit, alle anderen de Nederlandse. De drie Britse passagiers behoorden tot de vermisten; een gewond kind is later overleden. Dinsdagmiddag deelde de K.LM. mede te vrezen, dat er voor de vermisten van de "Neutron" geen hoop op redding meer is.

Oorzaak nog onbekend
Hoe het ongeluk zich heeft toegedragen was dinsdagmorgen omstreeks vijf uur te 's-Gravenhage nog niet bekend. In het hoofdkwartier van de K.L.M waar de president-directeur van de luchtvaartmaatschappij de heer I.A. Aler, met vrijwel de voltallige directie de gehele nacht aanwezig was, en op Schiphol, waar eveneens directeuren van de maatschappij de nacht van maandag op dinsdag aanwezig waren, was dinsdagochtend vroeg nog geen nader bericht over de toedracht ontvangen. Het enige dat men met vrij grote zekerheid wist was, dat het toestel in de streken van het op ongeveer tien mijl ten zuiden van Biak gelegen eilandje Owi in zee terecht moet zijn gekomen. De zee is daar ongeveer tweehonderd meter diep. De Neutron was op weg naar Manilla, waar ze een tussenlanding zou hebben moeten maken. Daarna zou de vlucht gegaan moeten hebben via Bangkok, Karachi, Beiroet, Rome naar Amsterdam, waar het toestel woensdagmiddag had moeten aankomen.

Eerste telegram
Maandagavond om kwart voor elf Nederlandse tijd kwam het eerste telegram over het verongelukken van de Neutron bij "Operation Movement Control" (O.M.C.), gevestigd. In het vluchtproductie-gebouw van de K.L.M. Op Schiphol, binnen. Later is gebleken, dat dit telegram, uit Biak verzonden, vrij lang onderweg is geweest hetgeen te wijten is aan radiostoringen, die op dat uur van het etmaal veelvuldig voorkomen. O.M.C. is de afdeling op Schiphol, waar de bewegingen van de vliegtuigen binnenkomen. Op elk uur van het etmaal weet men dus daar, waar de toestellen van de K.L.M.-vloot. waar ook ter wereld zij zich bevinden, zijn. Onmiddellijk na het ontvangen van het telegram waarschuwden de dienstdoende leden van O.M.C. een groot aantal leidende figuren van de K.L.M. Ook Ir. F. Besançon. directeur productie van de K.L.M., die op het punt stond met de avondmachine naar New York te vertrekken, kon nog worden bereikt. De heer Besançon stelde zijn reis uit en nam onmiddellijk te samen met de heer J. A. Bach de bedrijfsdirecteur vluchtproductie, en ir. J. Luymes, directeur van het technisch bedrijf van de K.L.M. die evenals de heer Besançon op dat ogenblik op Schiphol vertoefden, de eerste maatregelen.

Moeilijke verbinding
In bet vluchtproduktiegebouw waren binnen zeer korte tijd ook de heren J. J. Mulder. onderdirecteur vluchtproductie. J. A.Abspoel, hoofd vliegbedrijf J. Bak hoofd vliegtechnische dienst en dr. K. Slotboom, hoofd geneeskundige dienst, aanwezig. die de noodzakelijke maatregelen troffen. Een kwartier na middernacht Nederlandse tijd kwam een tweede telegram uit Biak binnen, waarin werd medegedeeld. dat elf passagiers en de stewardess tot de overlevenden behoorden. Inmiddels had de heer J.A. Bach pogingen in het werk gesteld telefonisch contact met Biak dat 17.000 km van Schiphol ligt, op te nemen. maar ondanks alle middelen die daartoe werden aangewend, mocht dat in de nacht van maandag op dinsdag niet gelukken. Van de zijde van de K.L.M. deelde men mede. dat enige deskundigen van de K.L.M. die zich in het Verre Oosten bevonden terstond naar de plaats van het ongeluk zijn gedirigeerd om daar tezamen met de K.L.M.-staf te Biak voorlopig het onderzoek en de afhandeling van de gevolgen van het ongeluk ter hand te nemen. Het was als gevolg daarvan niet noodzakelijk terstond een commissie van onderzoek met een speciaal toestel naar Biak te laten vertrekken, zoals aanvankelijk waarschijnlijk was geacht.

De Neutron
De Neutron is een van de achttien Lockheed - Superconstellation - vliegtuigen die de K.LM. bezit. Twaalf zijn er van het type L 1049e, zes van het nieuwere type L 1049g dat uitgerust is met vleugeltiptanks. De eerste vliegtuigen van het type 1049e waren nog maar net in gebruik genomen bij de K.L.M., toen een vliegtuig van dit type, de Triton, op 5 september 1954 bij Shannon verongelukte. De superconstellations van het type L 1049e kunnen afhankelijk van de uitvoering 59 – 62 passagiers vervoeren. Het gewicht van deze met vier zuigermotoren uitgeruste vliegtuigen bedraagt 60.282 kg, de kruissnelheid van deze toestellen is 544 km per uur.

Biak
Het vliegveld van Biak, dat op de Schouteneilanden aan de noordkust van Nederlands Nieuw-Guinea ligt, wordt vier keer per week door een toestel van de K.L.M. aangedaan; een keer per week als eindpunt van de dienst Amsterdam-Biak, waarbij het toestel na ruim 24 uur de terugreis aanvaardt, zoals bij het thans verongelukte toestel, twee keer per week bij een tussenlanding op de uit- en thuisreis naar Sydney. Het is het enige voor internationaal burgerluchtverkeer ingerichte luchtstation in Nieuw-Guinea. Het vliegveld van Biak is ook het centrale punt van het luchtverkeer in Ned. Nieuw-Guinea, vanwaar Dakota's en Beavers van de luchtvaartmaatschappij Kroonduif de verbindingen met Hollandia, Merauke, Manokwari, Sorong en andere plaatsen onderhouden. De passagiers met bestemmingen buiten Nieuw-Guinea dienen dan ook eerst met een toestel van de Kroonduif naar Biak te vliegen, voor zij op het K.L.M.-toestel kunnen overstappen. Als regel vliegt dezelfde bemanning van het K.L.M.-vliegtuig na de rustpoos in Biak het traject naar Manilla terug een afstand van ongeveer vijf uur vliegen. In Manilla "slipt" de bemanning en een andere brengt het vliegtuig verder.

Biak is In 1954 gemoderniseerd om te worden aangepast aan de eisen. die worden gesteld aan een internationale luchthaven. Het bestaat uit een baan, die vrijwel evenwijdig aan de zuidkust van het eiland loopt en die van nachtverlichting is voorzien. Op Biak is ook gevestigd het bureau voor luchtvaart en meteorologie voor het toezicht op het burgerluchtvaartverkeer. Het beschikt over moderne radioverbindingen en radionavigatiemiddelen overeenkomstig de aanbevelingen van de I.C.A.O. en een apparatuur voor de radiotelefonieverbinding met vliegtuigen. Dit jaar is begonnen met de verlenging van de baan voor de ontvangst van de straalverkeersvliegtuigen, Tegenover het vliegveld ligt het K.L.M.-hotel, dat indertijd werd gebouwd van vrijwel geheel uit Nederland aangevoerd materiaal. Op Biak is ook de basis van de marineluchtvaartdienst die o.a. over vliegboten van bet type Catalina en Mariner beschikt.

Het eilandje Owi, in de buurt waarvan de Neutron zou zijn neergestort is een van de vele eilandjes van de Schoutengroep, Deze eilandjes, ten zuiden van Biak zijn voor een deel dicht begroeid. Tijdens de oorlog legden de Amerikanen op een aantal ervan landingsbanen aan, die na de oorlog bijna alle in onbruik zijn geraakt. De enige communicatiemiddelen met de buitenwereld zijn de eenvoudige prauwen en een vaartuig van het gouvernement dat een enkele keer een bezoek brengt.

De Overlevenden
De namen van de passagiers, die volgens een opgave van hedenochtend het ongeluk met de Neutron hadden overleefd waren: H. Q. Wagenaar, A. Wagenaar, H. S. Wagenaar, D. L. Leiker, V. L Leiker, W. N. G. de Rijke, F. J. O. C. de Rijke, J. L. S. de Rijke, J. O. de Rijke, U. A. de Rijke, S. E. de Boer In een telegram uit Hollandia werd later gemeld dat een zwaar gewond kindje van de familie Leiker is overleden. De naam van de overlevende stewardess is mejuffrouw D. J. Klein Klouwenberg.

De Vermisten
De namen van de passagiers die vermist werden na het verongelukken van de Neutron waren, volgens een opgave van hedenochtend de volgende:
J. J. van der Gaag, H. J. Goossens, L J. Mijnders. P. T. van Vliet, J. G van Vliet, W. P. van Vliet. J Zijderveld, J. A. Okkema, J.L Paulusse, A.A. Leiker. M.G. Leiker. C.H. Leiker . M. C. Leiker. W. Jansen, C. Jansen. W R. Jansen. W. L .J. G. de Rouchemont R. L. Kollner. L E. Kollner. H. Kollner, C C R. Laarmene, T. E. Laarmene, C. Laarmene. C. Mac. Mootry (Ned.) P. J. Mac. Mootry. J. D. Mac. Mootry R. Mac. Mootry, F. M. Mac. Mootry A. W. Mac. Mootry. F. M. Kraake. L. H. Kraake, R. W. Kraake, D. Kraake. W. C. Kraake, F. M. P. van Doorenmalen, G. G. van der Wende, W. van der Wende. C. C. van der Wende. C H. van der Wende, N. van der Wende. J. G. de Winkel, J. R. Meijer Ranneft, E. S. Meijer Ranneft, J. W. Meijer Ranneft. D. P. Meijer Ranneft. G. Mac. Robert (Brits), L Newman (Brits) (voorletters onbekend) Newman (Brits)

De Bemanning
Vermiste leden van de bemanning waren: R. de Roos, gezagvoerder, vlieger eerste klasse; E. H. Chardon, vlieger derde klasse; J. Oudejans, boordwerktuigkundige eerste klasse; H. H. F. Iseke, boordwerktuigkundige derde klasse; J. G. Machielse, navigator radiotelegrafist eerste klasse; P. Th. Hooyboer, radiotelegrafist tweede klasse; M. J. Almekinders, purser tweede klasse; K. de Groot, hofmeester.

---

De NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT van 16 juli 1957 publiceerde levensbeschrijvingen van de vermiste slachtoffers. De lijst is niet compleet.

Hieronder volgen levensbeschrijvingen van de leden van het K.L.M.personeel die als vermist zijn opgegeven:

• De 36-jarige gezagvoerder vlieger eerste klasse Rob de Roos. De heer De Roos is 7 oktober 1920 te Batavia geboren. Hij is gehuwd heeft drie kinderen. Woonplaats Laren (N.H). Hij trad op 1 november 1945 in dienst van de K.L.M.
  
• De 27-jarige vlieger derde klasse Elias Hendrik Chardon. De heer Chardon is 15 februari 1930 te Woerden geboren. Hij is gehuwd en heeft twee kinderen. Woonplaats Amstelveen. Hij trad op 27 oktober 1953 in dienst bij de K.L.M.
  
• De 35-jarige boordwerktuigkundige eerste klasse Jan Oudejans. De heer Oudejans is 24 juli 1921 te Purmerend geboren. Hij is gehuwd en heeft twee kinderen. Woonplaats Hilversum. Hij trad 24 februari 1952 in dienst bij de K.L.M.
  
• De 30-jarige boordwerktuigkundige derde klasse Hans Henri Frans lseke. De heer lseke is 16 juni 1927 te 's-Gravenhage geboren. Hij is gehuwd en heeft een kind. Woonplaats Nieuw-Loosdrecht. Hij trad op 8 september 1952 in dienst bij de K.L.M.
  
• De 39-jarige radiotelegrafist eerste klasse Johannes Gerardus Machielse. De heer Machielse is 5 augustus 1917 te Amsterdam geboren. Hij is gehuwd en heeft twee kinderen. Woonplaats Badhoevedorp. Hij trad op 15 januari 1946 in dienst.
  
• De 32-jarige radiotelegrafist tweede klasse Petrus Theodorus Hooyboer. De Heer Hooyboer is op 1 september 1924 te Venhuizen geboren. Hij is gehuwd en heeft twee kinderen. Woonplaats Badhoevedorp. Hij trad op 1 februari 1948 in dienst.
  
• De 29-jarige purser tweede klasse Martin Jacobus Almekinders. De heer Almekinders is op 16 maart 1928 te Kapelle geboren. Hij is gehuwd en heeft geen kinderen. Woonplaats Alkmaar. Hij trad op 3 oktober 1949 in dienst.
  
• De 23-jarige hofmeester Klaas de Groot. De heer De Groot is op 30 april 1934 te Amsterdam geboren. Hij is ongehuwd.
  



• Ook de vermiste passagier de heer C.C. van der Wende behoort tot het K.L.M - personeel. Hij is grondwerktuigkundige en is met zijn gezin twee jaar in Nederlands Nieuw-Guinea gestationneerd geweest.
  
• W. Jansen was employé bij de B.P.M.in Nieuw-Guinea C. Jansen en W.R. Jansen gezinsleden.
  
• W.L.J.G. de Rochemont was ambtenaar bij de P.T.T. in Nieuw-Guinea.
  
• R.L Köllner was inspecteur van politie tweede klasse; gezinsleden L.E. Köllner en H. Kölnner.
  
• C.C.R. Laarmene was ambtenaar bij de dienst voor volksgezondheid in Nw.-Guinea, T.E. Laarmene en C. Laarmene gezinsleden.
  
• De vrouw en kinderen van de gouvernementsarts dr. D.L.Leiker, A.A.Leiker, H.G.Leiker en C.H.Leiker.
  
• C. MacMootry was eveneens ambtenaar bij de dienst gezondheidszorg; gezinsleden: P.J. MacMootry, J.D. MacMootry, R. Mac. Mootry, F. M. Mac. Mootry en A.W. MacMootry.
  
• F.M.Kraake was magazijnmeester te Hollandia gezinsleden: L.H. Kraake en W.C. Kraake.
  
• F.M.P. van Doorenmalen was employé van de firma Hagemeyer & Co. te Hollandia
  
• J.G. de Winkel was employé bij de B.P.M.
  
• J.R.Meyer Ranneft was controleur eerste klasse bij het binnenlandse bestuur; gezinsleden: E.S. Meyer Ranneft, J.W. Meyer Ranneft en D.P. Meyer Ranneft.
  

De volgende vermisten zijn in dienst van de Koninklijke Nederlandse Marine:

• Luitenant-ter-zeevlieger der tweede klasse, oudste categorie: H.E.J.M. Goossens uit Katwijk aan Zee, geboren 13 oktober 1924, gehuwd.
  
• Lijntelefonist der derde klasse, zee¬milicien J.J. van der Gaag uit Loosduinen, geboren 4 oktober 1935. ongehuwd.
  
• Automonteur derde klasse, zeemilicien L.J. Mijnders, uit Melissant, geboren 23 maart 1935, ongehuwd.
  
• Schrijver eerste klasse, J. Zijderveld uit Veenendaal, geboren 19 februari 1934, ongehuwd.
  
• Hofmeester eerste klasse. J.A. Okkema uit Loenen aan de Vecht, geboren 18 april 1937, ongehuwd.
  
• Korporaal vliegtuigtelegrafist A. Paulusse uit Terneuzen geboren 21 juni 1928, gehuwd, 1 kind
  
  

• Over de drie Britten G. MacRobert, L.Newman en Mrs L.Newman zijn geen gegevens bekend