|
|
De Marcus-zending in het voormalige Nederlands Nieuw-Guinea(4) |
De familie ds. Messie op de sloep te Inanwatan (foto: PACE/ Stichting Papua Cultureel Erfgoed
).
Tegelijkertijd hoopte hij dat ze Papoea’s zouden kunnen helpen in de ‘restructurering
van de archaïsche, heidense maatschappij zodat deze mensen minder
kwetsbaar zijn in de onstuitbare economische en politieke ontwikkeling’.10
Hun taak was niet gemakkelijk. Ze hadden vaak te lijden onder malaria en andere
ziekten, en Mieneke moest zelfs eenmaal voor lange tijd rust nemen (in
Nederland ) ten gevolge van een hernia. Herbert had allerlei taken. Hij moest
toezien op de scholen, was geestelijk adviseur, arbiter van conflicten en morele
kwesties, landmeter, architect, enz. Eén van de meest voorkomende morele
kwesties was het plegen van overspel onder de bevolking. Eens werd een
evangelist zelfs aangeklaagd vanwege overspel. Herbert vond die zaak één van
zijn ‘ellendigste zware taken’.11
Herbert en Mieneke hadden het ook moeilijk
met de koloniale bureaucratie
en mentaliteit. Ze leefden voor hun gevoel onder een koloniaal regime en
walgden van de arrogante houding en ‘onbeschaafdheid en domme eigengereidheid’
van veel ambtenaren. 12 Vooral Indo-europeanen en Zuid-Molukkers
waren gekant tegen elke democratisering van het oude koloniale bewind.
Na 1949 hadden zich vele Indo-europeanen in dit land gevestigd. Met name
na zijn naturalisatie (in 1954) schroomde Herbert niet om zich te uiten over
die oude koloniale verhoudingen. Hij had geleerd dat men in de Nazi-periode
niet genoeg had geprotesteerd tegen de onrechtvaardigheden van het Hitler-regime.
Men had weliswaar pers- en meningsvrijheid in dit koloniale land,
maar soms vonden de autoriteiten het toch noodzakelijk om het briefgeheim
te schenden. Ze waren bang voor radicale Papoea’s. Dit leidde tot een parlementair
onderzoek in Nederland. Vanwege hun lage dunk van het koloniale
regime werden Herbert en Mieneke vaak belasterd. Herbert werd er zelfs een
keer van beschuldigd dat hij een ex-NSB’er was.
Herbert moest ook rekening houden met de Rooms-katholieke missie. Die
was erg actief in dit gebied en beschouwde de protestanten als een deel van
hun opdracht. Herbert gaf te kennen dat hij graag met de missie wilde samenwerken,
maar dit leidde nergens toe. Hij beschouwde de soms agressieve
katholieke concurrentie als ‘misselijke en betreurenswaardige strijd’.13
Later sprak men met waardering over het feit dat de missie geen winst had
gemaakt ten koste van de zending. 14Eén van de meest bizarre gebeurtenissen
tijdens hun verblijf in dit land was het opgraven van de lijken van twee
Amerikaanse zendelingen die er waren omgekomen. In die tijd verbleven al
enkele Amerikaanse zendelingen in Nieuw-Guinea. Eén van hun werd door
Papoea’s gedood, de andere overleed aan ziekte. De Amerikaanse zendeling
Harold Lovestrand verzocht Herbert om alles te regelen. Herbert deed dit
maar had tegelijkertijd weinig waardering voor Lovestrand’s fundamentalistische
theologie.
Herbert ging vaak, vergezeld door Mieneke, op rondreis om de verschillende
gemeenten, zendingsposten en scholen in zijn gebied te bezoeken. Meestal legde
men de afstanden te voet af. Dit nam ontzettend veel tijd en energie.
In 1953 was Herbert op die manier zelfs 25 weken onderweg. In 1959 reisden
ze maar liefst 155 dagen. Het terrein waardoor ze trokken bestond vaak
uit moeras, bergen, modder, rotsen, enz. Geen wonder dat Herbert’s knieën
tegen het einde van de jaren vijftig vrijwel versleten waren. Zijn taak werd iets
verlicht toen ds. Piet Messie en zijn echtgenote naar Nederlands Nieuw-Guinea
kwamen. Messie deed veel werk in de bergen en ging later naar Teminabuan.
In 1956 ging het echtpaar Messie terug naar Nederland. Enige tijd later
kwam ds. Lieuwe Koopmans voor korte tijd.
Intussen was Mieneke een medische praktijk begonnen in een klein ziekenhuis
in Ajamaru. In het begin werd ze overweldigd door de geweldige omvang
van het gezondheidsprobleem. Er waren zoveel mensen die aan allerlei
vreselijke ziekten leden. Ze behandelde vooral mensen die leden aan framboesia,
een tropische huidziekte, en was succesvol in het tegengaan van deze
Klik hier voor het Fotoalbum van Herbert en Mieneke Marcus
Ook voor reacties op deze herinneringen kun je terecht op het
prikbord/forum.
|
De Marcus-zending in het voormalige Nederlands Nieuw-Guinea(4) |
|