The Black Brothers verdienden enorm veel geld in
Djakarta. Daarmee zouden ze paspoorten, reisdocumenten en
uitreisvisa kunnen financieren. Als muziekgroep moesten ze nog een
speciale vergunning van het ministerie van Cultuur hebben, daarna
een van de immigratiedienst van het ministerie van Justitie en ten
slotte een van Buitenlandse Zaken. Alvorens hun 'buitenlandse
tournee naar Papoea Nieuw-Guinea' te beginnen, zouden ze nog een
screening van de Indonesische inlichtingendienst moeten ondergaan.
Tijdens de voorbereidingen onthulde een plaatselijk dagblad dat The
Black Brothers niet naar Papoea Nieuw-Guinea wilden gaan, maar naar
Nederland. Als de regering daar aanstoot aan zou nemen, kon de groep
het wel vergeten. Maar The Black Brothers ondervonden geen
moeilijkheden. In de voorafgaande jaren hadden ze duidelijk laten
zien dat zij enkel commercieel bezig waren en niets met politiek te
maken wilden hebben.
Andy moest alle papieren kopen. Officiële papieren hoor, maar ze
zijn niet te krijgen als je de betreffende ambtenaren geen geld
toeschuift. Zo gaat dat in Indonesië, geen brief kan gepost worden
zonder de beambte "extra porto" te geven. De groep kreeg visa voor
een verblijf van een maand in Papoea Nieuw-Guinea. In het land
aangekomen dienden zij direct een verzoek in om drie maanden langer
te mogen blijven.
De regering stemde toe, maar de groep mocht niet in het land wonen.
Papoea Nieuw-Guinea onderhield tenslotte goede betrekkingen met
Indonesie, dat de uitlevering van The Black Brothers trachtte te
bewerkstelligen. Wat er dan met de groep zou gebeuren, laat zich
volgens Andy gemakkelijk raden. In 1978 vluchtte een van zijn
landgenoten over de grens naar het buurland. De Indonesische
regeling vroeg om uitlevering en kreeg het voor elkaar. Terug in
West-Papoea nodigde de inlichtingendienst hem uit voor een jacht op
groot wild. Een paar dagen later kreeg de familie bericht dat hij
'per ongeluk' was neergeschoten. Hij stond toevallig tussen bet
geweer en de prooi.
Maar de Papoea Nieuw-Guinese regering bestaat ook uit Papoea's en ze
wildon de groep van Andy Ayamiseba een kans geven in die drie
maanden het land uit te komen. Dat was moeilijk, want al het geld was
inmiddels opgegaan aan officiële papieren en reiskosten. Tien dagen
voor de deadline kocht Andy met het laatste geld een vliegticket om
met de Papoea-gemeenschap in Nederland te praten over de
vluchtplannen. Hij kreeg hulp van de traditionele leider Victor
Kaisiepo, van het Komité Vluchtelingenhulp en van de Stichting Door
de Eeuwen Trouw. Zij zouden de reis naar Nederland bekostigen. Andy
vloog via Australië terug naar Papoea Nieuw-Guinea.
Waarschuwingen
In deze periode kregen The Black Brothers waarschuwingen van de
Indonesische ambassade over de teksten van hun liedjes. Tijdens
optredens in Papoea Nieuw Guinea konden zij immers hun vroegere
teksten weer zingen. In de brieven stond zelfs dat kopieën van de
waarschuwingen naar de Indonesische inlichtingendienst werden
gestuurd. Het maakte voor de groep niets meer uit. Op tijd
vertrokken de 21 Papoea's naar Manilla, van waaruit ze met een
KLM-vliegtuig naar Nederland zouden gaan
Andy: „Toen we in Manilla aankwamen, had iedereen in verband met
verkiezingen een vrije dag. Maar ik moest de visa voor Nederland
direct hebben. Bij de Nederlandse ambassade kreeg ik telefonisch
geen gehoor. Ik ben er toch naar toegegaan. Gelukkig zat daar één
man en dat was toevallig degene die de visa moest verstrekken. Ik
mocht hem zelfs helpen de paspoorten op de goede pagina te leggen.
Hij regelde dat we nog dezelfde avond naar Nederland konden
afreizen. Ik had niet eens geld om nog een nacht in Manilla te
blijven. Eenmaal in Nederland werden we door de Papoea-gemeenschap
opgenomen. En eindelijk, na anderhalf jaar, hebben we onze
verblijfsvergunning gekregen. Onze advocaat gaat echter wel in hoger
beroep. We hebben recht op de vluchtelingenstatus."
In Nederland konden de vluchtelingen rekenen op hulp van de Papoea's
die hier al sinds 1963 wonen. Toch tekent zich inmiddels een
duidelijke scheidslijn af tussen de traditionele Papoea-gemeenschap
van Victor Kaisiepo en Nicolaas Jouwe en de jonge radicale stroming,
waartoe The Black Brothors behoren. Waar het maar uitkomt, laat
Kaisiepo of een van zijn woordvoerders zich weinig lovend uit over de
groep van Andy Ayamiseba.
Andy. „Deze mensen claimen met hun aanhang het alleenrecht waar het
gaat om vertegenwoordiging van de OPM in Nederland. Maar hoe kunnen
ze dat nou doen? Toen zij naar Nederland vertrokken bestond de OPM
nog niet eens. Die begon pas in 1965 met de echte strijd. Deze
Papoea-gemeenschap weet niet wat er in OPM-kringen omgaat, ze weet
niet hoe de OPM vervolgd wordt en ze weet nog minder wat de OPM in
West-Papoea doet. Toch zeggen ze OPM-leden te zijn. Hebben zij,
zoals leden van The Black Brothers, in de gevangenis gezeten en het
effect van de OPM aan den lijve ondervonden? Natuurlijk niet, zij
waren vrij! Wat hebben ze al die jaren gedaan'' Ais hun werkwijze
effect had opgeleverd, hadden we dat toch veel eerder moeten merken?
Hun werkwijze is te conservatief gebleken. Ze
hebben de mensen in West-Papoea heel veel beloofd en er is
niets, niets van terecht |
|
gekomen." Wapens
Andy kijkt fel voor zich uit, enkele andere Nederlands sprekende
Black Brothers knikken instemmend met het hoofd. Henkie slaat zijn
zoveelste vlieg dood. Er zouden wapens gedropt worden, vertelden de
Papoea's voor hun vertrek in 1963. Daarmee konden de guerrilla's
lang doorvechten. Door deze beloften ging Andy's generatie de jungle
in om te vechten tegen de Indonesiërs. Tevergeefs hebben ze maanden
gewacht op wapens. Er kwam helemaal niets uit het buitenland. Vele
van hen hebben zich, hulpeloos als ze waren, weer moeten overgeven
aan de Indonesische militairen, die hen in de gevangenis smeten of
zelfs vermoordden. Andy is boos als hij het vertelt. Die beloften
hadden ze nooit mogen doen. En dat mag nu best 's naar voren
gebracht worden. Maar hoe kijkt de oude garde op haar beurt aan
tegen de jonge Papoea's, die zich aangetrokken voelen tot de
geen-woorden-rnaar-daden-mentaliteit?
Andy: „Ze accepteren ons niet. Ze blijven hameren op die
vertegenwoordigersfunctie. Wat kan mij dat nou schelen'.' Daar gaat
het toch helemaal niet om. Wij zijn Papoea's die zich
verantwoordelijk voelen voor de toekomst van hun land. Daar willen
we voor vechten. Het heeft geen zin om op deze manier tweedracht te
zaaien binnen de Papoea-gemeenschap in Nederland. We beogen
hetzelfde doel. De oude garde mag van mij best het woord voeren, als
ze dat zo graag wil. Zij leeft hier al jaren en kent de Nederlanders
beter dan wij. Maar het moet dan wel anders, meer concreet
gebeuren." De jonge Papoea's zeggen rekening te houden met de
realiteit. Nederland laat zich toch niet dwingen om stappen te
ondernemen? Kijk maar eens naar de Ambonezen, wat hebben die nou
helemaal bereikt?
Andy: „Nederland heeft goede economische betrekkingen met Indonesië
en laat dat niet in gevaar brengen. Logisch. Waarom er dan tijd aan
verspillen? Je kunt een ei tegen een steen gooien, maar hoop niet
dat de steen barst. Wat helpt die klachtbrief die de
Papoea-gemeenschap ieder jaar trouw naar de Nederlandse regering
stuurt? Dat weet je toch van te voren. Bovendien, wat kunnen we
verwachten van Nederland, een land dat in Europa en de wereld niets
te vertellen heeft? Nederland kan zelfs niets bewerkstelligen binnen
de Verenigde Naties. Indonesië zou antwoorden dat Nederland zich met
haar eigen zaken moet bemoeien. „Het Papoea-belang is helaas geen
internationaal belang, daar hebben we rekening mee te houden. Wij
zijn Melanesiërs, een apart ras. We moeten het in ons eigen land
regelen. Het is niet belangrijk te proberen Nederland voor ons
karretje te spannen. Als ik jou vraag warm te lopen voor de
Papoea-zaak, reageer je toch ook aarzelend. Of niet soms""
Strategie
Op de vraag wat zij nu eigenlijk concreet gaan doen voor hun strijd,
volgt een verhitte discussie in de eigen taal. Niets van te
verstaan. Het is wel spijtig, maar Andy mag de strategie niet
vertellen. Een strategie is géén strategie meer als hij te vroeg
bekend wordt. De groep zit nog in een beginstadium en door
publiciteit zouden de plannen in gevaar kunnen komen. Dat kan
mensenlevens kosten. Eerst moet met duidelijke stappen het
vertrouwen van de jonge Papoea's in het thuisland teruggewonnen
worden.
Andy: „We zullen de OPM financieel blijven steunen, maar daarvoor
moeten we eerst geld verdienen. Geen geld, geen strijd! The Black
Brothers zullen in Nederland bekend moeten worden. Optredens voor
125.000 mensen zijn hier niet te realiseren. We moeten het
kleinschaliger aanpakken. Ik ben bang dat we de echte Black
Brothers-show hier niet kunnen opvoeren. Dat gaat volgens een
script, waarin iedere beweging staat beschreven. Zo'n optreden
vereist zelfs een aangepast podium. Dat kost handenvol geld. „ Maar
alleen zo kunnen we de OPM vanuit Nederland steunen. Dat zijn we
verplicht. Velen hebben hun familieleden in West-Papoea moeten
achterlaten. Zelfs de twee blazers van The Black Brothers konden we
niet meenemen. Maar ook al heb je geen familie meer in West-Papoea,
wij zijn het land. wij zijn het volk! Dat kun je toch niet afvallen?
„Wij verkeren niet in dezelfde situatie als de Ambonezen, die hun
thuisland nooit gezien hebben. Wij kennen ons land maar al te goed.
Het is het waard om ervoor te vechten. Papoea's passen niet in
Nederland, dat zie je zo. Helaas zijn we wel gedwongen hier te
wonen, maar dat is niet uit vrije wil. Ik moet er niet aan denken
altijd in Nederland te moeten blijven. Zodra zich een kans voordoet,
ga ik terug. Maar dan wel naar een land zonder Indonesische
militairen, naar een onafhankelijk West-Papoea." Zover is het nog
lang niet, begrijpt hij ook wei. Hij werkt immers met de realiteit.
Eerst hier maar eens aan de bak komen. Voordat de groep begint met
optreden, wil Andy eerst een single maken. Het publiek vraagt nu
eenmaal om platen. Als je ze dan niets kunt geven, ben je te vroeg
met optreden. Er zijn nog geen contacten gelegd met
platenmaatschappijen. Dat komt allemaal nog wel. Eerst maar 's
rustig rondkijken. Weet de verslaggever geen telefoonnummers van
mensen die goed zijn ingevoerd in de Nederlandse
muziekwereld? Alle adviezen zijn welkom. |
|