Morning Star - officële vlag van West Papua

 

Welkom
Verantwoording
Fotogalerij
Handige Links
Reageer
Gastenboek
De Judas-kus
NieuwGuinea in media
Prikbord
Bezoekersbijdragen



 


vervolg
naar vorige pagina

Je leeft in een voortdurende haat-liefdeverhouding

Stamboom
'Zeker, het aantal moorden en kidnappingen is afgenomen, maar het aantal zelfmoorden (van jonge vrouwen die door hun verwantengroep gedwongen huwelijken moeten aangaan) niet en wie zegt mij dat er nu niet veel meer dan vroeger 'gemoord' wordt door middel van zwarte magie? En dan heb ik het nog niet eens over het probleem hoe je over zoiets als zwarte magie ooit kwantitatieve gegevens kunt verzamelen. Verder vergaar ik materiaal over bijvoorbeeld huwelijk en verwantschap, vóór-christelijke geloofsvoorstellingen en hun invloed op het christendom, en over speciale doeken die als bruidsprijs dienst doen. Dit soort gegevens gebruik ik voor mijn lessen en cursussen. Ik doe niet aan toegepaste antropologie, maar aan 'toepasbare' antropologie.
Dankzij het opstellen van genealogieën heb ik bij de Kebar furore gemaakt. Die vinden het prachtig wanneer hun namen en die van hun voorouders op papier komen te staan. Soms vragen en krijgen jongeren een kopie van hun stamboom. Ik onthoud al die namen en dat schept een band. Wel moetje alle informatie die je aan het eind van de middag of 's avonds hebt gekregen, de volgende ochtend opnieuw checken, want er wordt stevig palm-wijn gedronken in Kebar'.

Eenzijdig
In Kebar ben ik vaak op stap en praat mijn vrouw, Frouke Welling - die in Zweeds Lapland en de jaren hier heel wat veldervaring heeft opgedaan -met de vrouwen in het dorp. Ze komt dan dingen te weten die geen Kebar-vrouw ooit aan mij zou vertellen. Bijvoorbeeld dat een vrouw die behoort tot een clan die een taboe kent op het eten van slangevlees, vier dagen lang geen gemeenschap mag hebben met haar man wanneer die, als lid van een andere clan die dit taboe niet kent, een slang heeft verorberd.
De kerk is hier nog te eenzijdig gericht op de opbouw van gemeenten. Er zou meer aan cultuur- en taalstudie gedaan moeten worden. Traditionele geloofsvoorstellingen moeten niet verzwegen of weggewerkt worden, nee, ze moeten juist verwerkt worden. Evangeliseren is ten slotte niet een kwestie van lege flessen vullen, zoals een zendeling eens tegen mij heeft opgemerkt. Zeker als er sprake is van overeenkomsten tussen mythen en bijbelverhalen - en in Kebar-mythen speelt bijvoorbeeld de slang een rol, wordt de mensheid met een zondvloed gestraft wanneer er een taboe is doorbroken, wordt verhaald over een wonderlijke geboorte en van een 'hemelvaart' - heb je er als predikant maar rekening mee te houden datje preek tegen een zeer bepaalde achtergrond wordt geïnterpreteerd'.
Heeft u op Irian wel eens iets meegemaakt waardoor u het gevoel kreeg dat u toch heel ver van de inlandse bevolking afstond?
'Ja, die keer in Kebar, op de grote dag toen de vliegtuigstrip werd uitgezet en ik bevangen werd door een volkomen gevoelloosheid aangaande de feestelijke gebeurtenis. Dat kwam zo. Vanuit de verte stond een kasuaris nieuwsgierig toe te kijken naar wat er allemaal gebeurde. Voor het beest het wist was het met omtrekkende bewegingen omsingeld. Hij snelde de eerste belagers waardig voorbij, ontweek de stokken en het leek erop - wat ik vurig hoopte - dat hij kon uitbreken. Maar intussen was ook het schooltje leeggestroomd, en steeds meer slagen en stoten troffen doel. Drie keer werd hij neergeslagen en tot drie keer wist hij zich weer op te richten en er vandoor te gaan. Maar de cirkel werd steeds kleiner, hij bleef ronddraven, tot hij uitgeput struikelde, bleef liggen en met roerloze, hoog geheven kop

 afwachtte. Toen was het gauw bekeken. Onder oorverdovend gekrijs werd de kasuaris door de massa doodgeknuppeld. 'Zegen!', schreeuwde men, 'nu gaat het vliegveld zeker door!', want nog nooit eerder had de grote loopvogel zich zo dicht bij de kampong gewaagd. Ja, het zal allemaal wel, maar voor mij hoefde het niet meer. Ik had daarna grote behoefte aan afzondering en ben een Nederlandse roman gaan lezen'.
Vorig jaar stond in een klein berichtje in Trouw te lezen dat Amerikaanse zendelingen het in lid binnenland van Nieuw-Guinea aan de stok hadden gekregen met een Duitse filmploeg die onder leiding stond van de bioloog Eibl Eibesfeldt. De Duitsers hadden zich misdragen, aldus het bericht. en daarom hadden de kerkelijke instanties hen de toegang tot hun gebied ontzegd. Meer vermeldde het krantennieuws niet. Nu is Eibesfeldt niet, zomaar een bioloog, maar een vooraanstaand etholoog die zeer geïnteresseerd is in de (non-verbale) gedragsvormen bij primitieve volken, onder andere met het doel om na te gaan of allerlei soorten mensen (en apen) universele gebaren en expressies gemeen hebben. Bosjesmannen en Amazone Indianen filmt hij 'om een hoekje' (in zijn cameralens is een zijwaarts gericht spiegelobjectief aangebracht), zodat niemand beseft dat hij gefilmd wordt en Eibesfeldt er derhalve van overtuigd is dat hij steeds 'natuurlijk gedrag' in beeld brengt.
Deze werkwijze lijkt echter bij uitstek geschikt om een zendingsdomein als Irian Jaya in rep en roer te brengen. Wij vroegen Jelle Miedema naar de misdragingen van de filmploeg.
'Eibl Eibesfeldt heb ik één keer ontmoet, in Jayapura (Hollandia). Ik vroeg hem of de aanwezigheid van zo'n filmploeg — Duits en dus zeer compleet --niet van invloed was op het normale gedrag van mensen. 'Dat zou u verbazen', zei hij tot twee keer toe. Ik zei dat ik dat al was'.

Heidens
'Hij werkt sinds een jaar of drie in het centrale bergland, ergens bij de grens met Papua Nieuw-Guinea. Hij heeft daar ruzie gekregen met een orthodox zendingsgenootschap dat vindt dat de dagelijkse gang van zaken te veel door de activiteiten van het Duitse team verstoord wordt. Ze richten voortdurend de camera op allerlei mensen die dan ook prompt verstijven, en intussen filmt men stiekem de toeschouwers. Bovendien gaan de Duitsers op zondag niet naar de kerk en ze zouden bij de pas bekeerden weer heidense ideeën oprakelen. Het is nu zover gekomen dat de Amerikanen het de filmploeg verboden hebben na een uitstapje naar de kust, weer in 'hun' gebied terug te komen. De piloten van de Mission Aviation Fellowship (die zelf ook geen lieverdjes zijn - een stunt dieze wel uithalen
is om met een helicopter naast een twintig meter hoge boomwoning van bergpapoea's te gaan hangen en dan toe te kijken hoe snel de in paniek geraakte bewoners, die nog nooit zoiets hebben meegemaakt, de hoge ladders afbuitelen) moeten Eibl op de grond laten staan. De zendelingen schijnen zelfs de landingsstrip geblokkeerd te hebben. En nu is onze etholoog pas goed kwaad. Donnerwetter!, die Amerikanen kunnen toch niet verhinderen dat hij met een vliegtuig van de Indonesische Staatsuniversiteit op Indonesisch staatsgebied landt?!
De zaak wordt nu uitgevochten op ambassadeursniveau. Intussen doet het inheemse personeel van beide partijen vrolijk mee en beschuldigt men elkaar over en weer van steun aan de Operasi Papua Merdeka, de Irianese bevrijdingsbeweging'.


 
 

Jelle Miedema (1946) studeerde In Groningen sociologie en antropologie. Zijn veldwerk in Zweeds Lapland resulteerde in een tweetal publicaties. Na een jaar voorbereiding In het zendingshuis te Oegstgeest vertrokken hij en zijn vrouw naar Iran (Nieuw-Guinea). Begin 1981 denken ze definitief terug te keren.

naar vorige pagina