Het gevoel tot een natie te behoren
ontwikkelt zich onder de papoea's laat, maar dan ook scherp. Ze
hebben die Hollandse soldaten niet nodig, ze zullen zelf wel
vechten. Maar het is al te laat: Nederland doet steeds meer
concessies, en de papoealeiders worden nergens in geraadpleegd.
Nieuw-Guinea (slot): Op basis van gesprekken met onder meer
papoea-leiders Jouwe, Bonay en Kirihio beschrijft John Jansen van
Galen hoe het ideaal van de papoea-natie stierf in de internationale
machtspolitiek. IN HET State
Department te Washington wordt op 15 juli 1962 bij de witgekuifde
diplomaat Ellsworth Bunker een papoea aangediend. Een goedlachse
man met een bolrond gezicht treedt binnen. Nicolaas Jouwe is de
naam, hij is als inwoner van Nieuw-Guinea toegevoegd aan de
Nederlandse delegatie die onder Bunkers lei-ding beraadslaagt over
de toekomst van zijn eiland. De papoea heeft de leiders van de
delegatie gevraagd of hij niet eens zelf met die meneer Bunker kan
spreken, en zij hebben een ontmoeting gearrangeerd. „Mijnheer de
ambassadeur," zegt Jouwe, „de papoea's voelen zich bijzonder
beledigd dat de Amerikanen een plan voor hun land maken zonder hen
er in te kennen."
Bunker reageert verbaasd: is Jouwe dan niet net als hij tegen het
kolonialisme gekant?
,,Please, mister ambassador, let's be clear. What do you
understand by the colonialism? The Dutch have nothing to take
from our country. On the contrary: each year they put a 100 million
guilders in New Guinea. We colonize them! ' „Jouwe, jij bent naïef,"
antwoordt de Amerikaan. Maar de papoea
wil wel eens weten wie van hen tweeën de naïeveling is: „U
Amerikanen hebt gevochten voor uw Declaration of Independence.
Waarom hebben wij niet dezelfde rechten? De Hollanders vroegen ons
de streefdatum vast te stellen. Zij hebben het beloofd!" Maar het
onderhoud is al geëindigd. ,,I have to go, I have another appointment,"
rondt Bunker af. In tranen verlaat Jouwe het vertrek: „Ik heb
gesnikt, ik was zo beledigd, zo beroerd. De zaak was al bekeken. Wij
waren verkocht en verraden."
□
„Het nationalisme van de papoea's is in de oorlog geboren," zegt
Eliezer Jan Bonay, die leider is geweest van de Partai Nasional en
de eerste papoea-gouverneur van Nieuw-Guinea.
Omstreeks 1940 zien de papoea's eerst hoe de vreemdelingen in
naties verdeeld zijn; eerst
|