Wie Manokwari zegt, zegt sleephelling; het is een gevleugeld woord geworden.
We hebben voor onze lezers eens een kijkje mogen nemen in die „kuil van Manokwari", alwaar een sleephelling in aanbouw is onder leiding van een der meest doorzettende mannen van dit rijksdeel, ir. C. van Konijnenburg. De man met een prima reputatie en die nu ook weer in Manokwari zal bewijzen, dat de meest pessimistische lieden — die nog immer geen fiducie hebben in de a.s. helling — ongelijk zullen krijgen.

uitmonding der pompen van de sleephellingkuil

Er zullen ongetwijfeld mensen zijn, die vinden, dat dit grootse werk in de hoofdstad des lands had dienen te verrijzen, doch om verscheidene redenen is dat niet gebeurd en wel, omdat men indertijd in Manokwari kon putten uit een overschot aan arbeidskrachten. Verder heeft ook de centrale ligging van de plaats in de Vogelkop een woordje meegesproken en niet te vergeten: onze mooie Doré-baai, die zeer zeker een hele vloot zou kunnen bergen, zoals dit in de afgelopen wereldoorlog het geval geweest is.
De „helling" is gelegen in een zeer diepe kuil van ca. 9 meter en bestaat uit 26 wagens, die over rails lopen en elk afzonderlijk zijn te bedienen. De lengte is 120 en: de breedte 140 meter, terwijl er naast de eigenlijke helling nog een betonnen ruimte is uitgespaard voor eventuele . schroef -reparaties bij grote schepen. Wanneer nu een schip via het doorgangskanaal de kuil is binnengetrokken (door kabels die om kaapstaanders lopen), dan is het woord aan de wagens, waarop — zoveel nodig — richttorens zijn aangebracht, die voorzien zijn van rollen, die tegen de vlakke zijde van het schip worden aangezet. Zo gauw het schip dan klem zit, is het in z'n horizontale stand. Door lierkettingen — een ketting weegt „maar" 41/2 ton — worden de wagens dan omhoog getrokken en komt het schip op de helling. Het kan ook droog gezet worden, indien dit voor reparaties van langere duur nodig blijkt te zijn, omdat het water in de kuil straks tot 97 meter op de helling staat.
Meerdere schepen tegelijk kunnen op de helling gerepareerd worden en een levensgrote kraan met" zijn vlucht van 30 meter met een hefvermogen van 12 ton op de helft en 3 ton aan de top, kan twee schepen bedienen. Deze kraan is gemonteerd onder leiding van een man, die daarmede het bewijs leverde iets in zijn mars te hebben: de heer Ch. L. Meyer; zijn sporen had hij reeds verdiend door zijn geleverde prestaties in Indonesië bij het herstellen van spoorwegbruggen tijdens de politionele acties. Op de sleephelling is hij de onvermoeibare, naast de onvermoeibare directeur.
In de kuil zelve komt nog een kademuur van gewapend beton, waaraan twee schepen gemeerd kunnen worden voor dekreparaties. Andere schepen kunnen dan nog ongehinderd op de helling getrokken worden. Thans werken

 zestien pompen onafgebroken om het grondwater weg te pompen en de kuil droog te houden tot men met de bouw gereed is gekomen. We zagen in de put, waarin alle pomp-slurven uitmonden, de peilschaal op 8,95 meter staan. Het ligt nu in de bedoeling, dat het grondwater straks langzaam opkomt met een snelheid van ca. 20 cm. per dag tot een hoogte van 1,70 meter. Dan zal er zout water in de kuil worden gepompt tot de waterspiegel een hoogte zal hebben bereikt van ca. 6,50 meter. Door deze wijze van werken wordt voorkomen, dat alle zoetwater-bronnen in de naaste omgeving gaan   verzilten. Men pompt ca. 120.000 m3 water per etmaal.

Een grote moeilijkheid zal nog moeten worden omzeild, voordat het eerste schip „de kuil van Manokwari" zal kunnen binnenvaren en dat is het verwijderen van nog ca. 70.000 m3 zand, dat momenteel de kuil van de zee afsluit en waar het doorgangskanaal is geprojecteerd. Maar de heer Van Konijnenburg zou niet de naam hebben van een stugge doorzetter, wanneer hij ook daarvoor niet een oplossing had gevonden. Er wordt nl. een sleuf gegraven met draglines, die de diepte van de kuil zal moeten krijgen. Wanneer deze sleuf droog blijft op 6,50 meter diepte, dan kan ca. 40.000 m3 zand in het droge worden weggehaald: men mag nl. niet het risico lopen, dat tijdens het afgraven van deze zandrug op een gegeven moment ,,de dijk door breekt" en de pompinstallaties in de kuil vernielt en kubieke meters zand naar binnen stromen.

Deze sleephelling — ook wel dwarshelling genoemd — is enig in zijn soort in de hele Pacific en de voor de helft reeds gereed zijnde kademuur de eerste in ons land. Het zal in de toekomst overbodig zijn dure reparaties en revisies te moeten ondergaan in Australië, Hongkong of Singapore: want ook de moderne B-jagers kunnen hier terecht daar de helling een lichtvermogen heeft van 3600 ton. Een leeg Victory-schip — bij honderden gebruikt in de tweede wereldoorlog — kan nu „bij ons" gerepareerd worden.

de „kuil" van Manokwari, rechts de in aanbouw zijnde kademuur

Naast de helling staat er aan de waterkant een 50-tons hefinrichting, gebouwd om zwaar materiaal van lichters te lossen, doch nu gebruikt om kleine schepen  — zoals de bekende patrouilleboten — te repareren.
En om alle reparaties zelf te kunnen uitvoeren, zijn er verscheidene fabrieken op het terrein gebouwd, waarvan we slechts noemen de lasserij, de bankwerkerij, de scheepsbouw, de houtbewerkingsafdeling, enz. In de huidige opslagloods komt straks een gieterij.
Dit gigantisch werk wordt uitgevoerd door de A.B.M, onder leiding van de heer Van Lith.
Als streefdatum noemde de heer Van Konijnenburg 15 mei; wij hopen op of omstreeks die dag met trots te mogen zeggen: in Manokwari werd iets groots verricht.        JHAK