Ontdekkingsreizen West-Papua

(niet kompleet overzicht tot 1963)

• 1511 - Nieuw-Guinea wordt ontdekt door de Portugees Antonio d'Abreu en Francisco Serrano.
• 1526 - De eerste buitenlander, de Portugese gouverneur van Ternate Jorge de Menezes, zet voet op Nieuw-Guinea bij Warsai (Birdshead schiereiland) op wat hij noemt "Ilhas dos Papoea's".
• 1545 - De Portugese Ynigo Ortiz de Retes noemde Nieuw-Guinea voor het eerst "Nueva Guinea" (betekent "Nieuw land van rijkdom", Parsons, 1999). Hij landt iets ten oosten van de Mamberamo Rivier.
• 1623 - Jan Carstensz zeilt aan de zuidkant  van Nieuw-Guinea en ontdekt voor de eerste keer de besneeuwde bergen, hetgeen in Europa in het begin niet werd geloofd.
• 1678 - Op 31 juli 1678 is Johannes Keyts de eerste die de Nederlandse vlag plant op Nieuw-Guinea, op de westpunt van Onin schiereiland (ten noordwesten van Fakfak).
• 1705 - De Nederlandse ontdekkingsreiziger Jacob Weyland ontdekt de Geelvink Bay (Cenderawasih Bay). De bergketen in het zuiden van de baai is later naar hem vernoemd.
• 1768 - De ontdekkingsreiziger Louis de Bougainville geeft het Cycloop-gebergte in het noordoosten van Papoea zijn naam.
• 1793 - De eerste poging tot het koloniseren van Nieuw-Guinea werd gedaan door de Britse luitenant John Hayes, die aan de Dorebaai een klein dorp stichtte "New Albion" met Fort Coronation (nu Manokwari). In april 1795 werd New Albion verlaten vanwege constante vijandige aanvallen van de inboorlingen.
• 1826 - Dumont D'Urville bezoekt de Dorebaai (waar op dit moment Manokwari is gevestigd) en ontmoet voor de eerste keer Arfak mensen. Hij is reiziger op het schip D'Astrolabe van LJ Duperrey. Later bezocht hij Offack (op Waigeo). Allerlei soorten dieren en planten werden verzameld.
• 1828 - De Nederlanders claimen het westelijk deel van Nieuw-Guinea. Aan boord van het korvet Zr.Ms.'Triton', onder de kapitein-luitenant-ter-zee J.J Steenboom, vergezeld van de schoener 'Iris' voor anker liggende in de baai van Oeroe-Langoeroe (omgedoopt in Triton-baai), wordt op de verjaardag van koning Willem I de inbezitneming van de kust van Nieuw-Guinea bij proclamatie voorgelezen, luidende: 'plegtig bezit te nemen van dat gedeelte van Nieuw-Guinea en de landen daarbinnen liggende, aanvang nemende van den 141st. lengte van Greenwich op de zuidkust en vandaar westnoordwest en noordwaarts op, tot de Kaap de Goede Hoop'. Nog in datzelfde jaar (1828) zal de eerste Nederlandse bestuurspost in Nieuw-Guinea worden gevestigd op het landschap Lobo aan de Triton-baai. In 1836 wordt het fort verlaten.
• 1828 - Salomon Müller verzamelt vlinders in Lobo, Triton Baai.
• 1838 - Het tweede bezoek van Dumont d'Urville, dit keer aan de Triton Bai.
• 1848 - De grens van Nederlands Nieuw-Guinea wordt vastgelegd op 141 º Oosterlengte door de regering van de Nederlands-Indië. Het werd officieel vastgelegd in 1895 en is tot op heden de ongewijzigde grens van Papua met Papoea-Nieuw-Guinea.
• 1855 - De eerste missionarissen arriveren in Papoea. De Duitsers CW Ottow en JG Geissler vestigen zich op Mansinam, eiland in de Dorebaai (in de buurt van Manokwari).
• 1858 - De "Etna Expedition" verkent de Argoeni en Lakahia Bay op zoek naar pit-coal. Resident HDA van der Goes doet onderzoek naar land en volk. Hij verkent ook de omgeving van de Humboldt Baai en ontdekt het Sentani meer waarvan hij dacht dat het een andere baai in zee was. Hij hield een kleine expeditie in het Arfak gebergte.
• 1858 - Alfred Russel Wallace spendeert een paar weken bij Dore (nu Manokwari) met het verzamelen van vogels en insecten. Zijn verzamelaars gaan in het Arfak gebergte. Hij verzamelde ook op de Noord-kust van de Vogelkop, Waigeo en Salawati.
• 1861 - Allan, assistent van Alfred Russel Wallace vertrok vanuit Sorong en brengt een maand door in de bergen. Hij bezocht ook Misool.
• 1872 - De Italiaanse natuurwetenschapper LM D'Albertis maakt een reis vanuit Andai naar Mt. Hattam (Arfak).
• 1873 - De Duitser AB Meyer, van het Museum voor Dierkunde in Dresden bezocht Dorebaai en verzamelde lepidoptera. Hij bezocht ook Manem (nu Mansinam), Mafoor (nu Numfoor), Mysore (nu Mioswaar) en Jobi (nu Japen of Yapen). Hij onderzocht de hele "Geelvink" (Cenderawasih) kust.
• 1875 - De Italiaanse natuurwetenschapper O. Beccari bezoekt Sorong en ontdekt Wai Samson en de bergen Morait en Aas aan de westkant van het Vogelkop schiereiland. Hij beklimt het Arfak gebergte en bereikt Mt. Hattam (2040 m).
• 1877 - De Franse natuuronderzoeker L. Laglaize bezoekt de Karoner, Amberbaker en Kebar mensen aan de noordkust van de Vogelkop.
• 1883 - 1884 De Franse natuuronderzoeker FHH Guillemard bezoekt Waigeo, Batanta, Misool) Jobi (Yapen) en de Vogelkop. Hij verzamelde vogels, vlinders en andere insecten.
• 1889 -  9 jaar lang verzamelde de Duitse verzamelaar H. Kühn Lepidoptera in Nieuw Guinea en de nabijgelegen eilanden. Hij verzamelde ook op de Kay eilanden en op Misool.
• 1891 - De Zwitser Hans Fruhstorfer bezoekt de Vogelkop en verzamelde veel Lepidoptera. Zijn materiaal wordt nog steeds bewaard in de BMNH en ZMHB.
• 1892 - De Engelse dierenverzamelaar W. Doherty ontdekt dat het Sentani meer in feite een meer is en hij verkent het gebied rond de Humboldt Baai en verzamelde veel vogels en insecten, waarvan de meeste dagvlinders. Hij bezocht ook de Geelvink Baai (Cenderawasih Bay) (Wendesi, Andai en Dorey), en de eilanden Jobi (Yapen) en Roon.
• 1894 - De Britse zeekapitein HC Webster verzamelde vlinders en vogels in de Etna Baai.
• 1896 - Doherty bezoekt Nieuw-Guinea voor de tweede keer, dit keer Kapaur (nu Fakfak), Jobi (Yapen), Biak, Mafor (Numfor), Dorebaai en Roon.
• 1896 - Zoöloog E.St. Vráž verkent het Arfak gebergte en komt tot op 20 km ten zuiden van Mt. Hattam.
• 1898 - Manokwari en Fakfak worden gesticht.
• 1903 - Wetenschappelijke expeditie Sentani meer en omgeving door A. Wichmann, GAJ van der Sande, LF de Beaufort, HA Lorentz en JM Dumas van de Treub Maatschappij en het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG).
• 1904 - 1905 De eerste Zuid-West-Nieuw-Guinea expeditie (KNAG) op de Digoel River, de Setakwa rivier en de Etna Baai, door JA Kroesen, RJ Posthumus Meyjes, EJ de Rochemont, JWR Koch en C. Moerman.
• 1904 - LA van Oosterzee discovers the Angi Lakes in the Arfak and Capt. JH Hondius van Herwerden discovers Mt. 1904 - LA van Oosterzee ontdekt de Angi Meren in het Arfakgebergte  en Capt JH Hondius van Herwerden ontdekt Mt. Wilhelmina (nu Mt. Trikora).
• 1905 - De tweede Zuidwest-Nieuw-Guinea expeditie (KNAG) op de Digoelrivier door JA Kroesen en RJ Posthumus Meyjes.
• 1905 - AE Pratt bezoekt FakFak van mei tot juni voor het  verzamelen van Lepidoptera.
• 1907 - De eerste Zuid-Nieuw-Guinea expeditie door HA Lorentz, JW van Nouhuys, GM Versteeg en JM Dumas. Ontdekking van de berg Papoea's, "Pesegems".
• 1907 - AE Pratt bezoekt Fakfak opnieuw vanaf december 1907 tot februari 1908. Hij bezocht ook, samen met zijn twee zoontjes Felix en Charles Pratt, het Arfak gebergte in de buurt van Manokwari. Charles bezocht ook Wendesi (december 1908) en Warmasin (Anggi Meren, Arfak gebergte, februari 1909). Beide broers, Felix en Charles, bezochten samen Mioswaar (oktober 1909) en gingen de rivier de Uty op en Mt. Misresi in het Arfak gebergte. Aan het einde van hun reis brachten ze maanden door in het Cycloop-gebergte aan de Humboldt Baai. Pratt senior en zijn twee zoons verzamelden ook voor zes maanden op het eiland Biak.
• 1909 - Tijdens een verkenning van de rivier de Digoel wordt Mt. Juliana ontdekt (nu Mt. Mandala).
• 1909 - 1910 De tweede Zuid-Nieuw-Guinea expeditie door HA Lorentz, JW van Nouhuys, Liam von Römer, R. Jaarman en D. Habbema. Ze bereiken de sneeuw van Mt. Wilhelmina (Mt. Trikora).
• 1909 - 1911 De eerste Engelse Zuid-Nieuw-Guinea expeditie door W. Goodfellow, AFR Wollaston, GR Shortridge, W. Stalker, Capt CG Rawling, ES Marshall en NILHA Cramer (van de Britse Ornithologische Unie). Ze kwamen in contact met kleine bergpapoea's.
• 1910 - Capt Schaeffer bereikt Mt. Goliath (Mt. Yamin) (in 1911 bereikt hij 3340 m).
• 1910 - Luitenant Van der Bie, Postema en Dumas verkennen de Setakwa en Utakwa Rivier. De beroemde natuurwetenschapper ALS Meek vergde hen als gast en verzamelde veel Lepidoptera tot maart 1911.
• 1912 - 1913 - De derde Zuid-Nieuw-Guinea expeditie door Capt A. Franssen Herderschee, AA Pulle, PP Hubrecht, GM Versteeg, JH Sitanala en luitenant LA Snell. Ze bereiken de top van Mt. Wilhelmina (Mt. Trikora). 
• 1912 - 1913 De tweede Engelse Zuid-Nieuw-Guinea expeditie door Wollaston, C. Bowden Kloss, Capt Rawling en luitenant A. van de Water, bekend als de Wollaston Expedition. They do not succeed in reaching the snow of Mt. Carstensz (Mt. Jaya) for 400 meters! Zij slagen er niet om  de sneeuw van Mt. Carstensz (Mt. Jaya)  bereiken. Zij blijven op 400 meter ervandaan steken! Wollaston verzamelt veel belangrijke Lepidoptera tijdens deze expeditie.
• 1913 - AE Pratt en zijn twee zonen Felix en Charles plannen een nieuwe reis naar de Anggi Meren in het Arfak gebergte.
• 1913 - JC Baggelaar verzamelde vele Lepidoptera uit het westelijk deel van Papoea, van de McCluer Golf (Berau Baai) tot de Arguni Baai.
• 1914 - In opdracht van JJ Joicey (eigenaar van het Hill Museum) verzamelden AE Pratt en zijn zonen in het Arfak gebergte en op de Schouten-eilanden (Biak en Supiori). Aan het einde van 1914 gingen ze naar het Wandammen gebergte. In februari tot april 1915 verzamelden de Pratts op Waigeo.
• 1916 - WJC Frost verzamelde vlinders op Mysol (Misool).
• 1920 - Charles, Felix en J. Pratt bezoeken het Weyland gebergte en de Menoo Rivier en Mt. Kunupi. Zij hebben ook verzameld op Mefor (Numfor).
• 1920 - 1921 Wetenschappelijke expeditie naar het Nassau-gebergte en Mt. Wilhelmina langs de Mamberamo door AJA van Overeem, JHG Kremer, J. van Arkel, K. Drost, J. Kooij, HJT Bijlmer, A. ten Haaf, H. de Rook, J. Jongejans, PF Hubrecht, WC van Heurn, HJ Lam and P. Droog  (Indisch Comité voor wetenschappelijk onderzoek).
•  1926 - De Nederlands-Amerikaanse expeditie naar het Nassau gebergte door WM Docters van Leeuwen, M. Stirling, CCFM le Roux, S. Hedberg, R. Peck, J. Hoyte, H. Hamer, Capt RW Posthumus, H. Hoffman, J. Jordans en JH Korteman (Indisch Comité voor wetenschappelijk onderzoek).
• 1928 - Ernst Mayr, een Duitse vogelkenner, verzamelde vogels, zoogdieren, planten en insecten op het Vogelkop schiereiland, vooral van het Arfak gebergte. Later hij verzamelde in het Wandammen gebergte en het Cycloop gebergte.
• 1928 - FS Meyer begon met zijn Nieuw-Guinea bezoeken in 1928 gedurende 40 jaar. In 1928 bezocht hij het Vogelkop schiereiland.
• 1928-1929 - Van december 1928 tot mei 1929 bezoekt Prins Leopold van België de Nederlandse Indische Archipel. Hij bezocht ook Misool, de zuidwest kust van Nieuw-Guinea (Triton Baai), Japen en het Arfak gebergte. Naast andere dieren verzamelde hij ook insecten ((type) materiaal in ISNB, Brussel).
• 1930 - FS Meyer bezoekt het Weyland gebergte.
• 1932 - Mevrouw Lucy E. Cheesman bezoekt het Cycloop gebergte voor het verzamelen van insecten. She was the first female explorer in the area and it is especially remarkable because she travelled alone, in a time that it was not really save even for men. Ze was de eerste vrouwelijke ontdekkingsreiziger in het gebied en het is vooral opmerkelijk omdat ze alleen reisde, in een tijd dat het zelfs voor mannen niet echt veilig was .
• 1933 -1934 De eerste Archbold Expedition in New Guinea, door de rijke Amerikaan Richard Archbold.
• 1934 - W. Stüber verzamelde fauna en flora voor de verkoop in het gebied van de Humboldt Baai en het achterland van Hollandia (Jayapura) in mei 1934. Vlinders, motten en andere insecten werden verkocht aan BMNH, RMNH en aan dr. JMA van Groenendael, die zijn grote collectie Indonesische Lepidoptera (en sommige andere insecten) aan de ZMAN heeft geschonken.
• 1936 - De Colijn Expeditie naar de Carstensz Piek (Mt. Jaya), geleid door AH Colijn, FJ Wissel en JJ Dozy. Hardly any insects were collected, since it was a more geological expedition. Het was een meer geologische expeditie. Tijdens deze expeditie werden twee belangrijke ontdekkingen gedaan: de Wissel Meren en, toevallig, de Baliem Vallei.
• 1936 - Miss Cheesman neemt deel aan de tweede Archbold Expeditie in het Cycloop gebergte.
• 1938 - Miss Cheesman bezoekt Waigeo en Yapen om insecten te verzamelen.
• 1938 - 1939 Miss Cheesman neemt deel aan de derde Archbold expeditie naar de Snow Mountains, die zeer succesvol was. LJ Toxopeus leidt deze expeditie en ook de volgende. Tijdens deze expeditie werden ook de Wissel Meren (Paniai) en de Baliem Vallei bezocht.
• 1939 - De vierde en laatste Archbold Expeditie, ofwel de Nieuw-Guinea Expeditie 1939 door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap, ofwel de Le Roux Expeditie, naar het Nassau gebergte (omgeving van het Habbema meer en Mt. Wilhelmina), de Centrale Bergketen en de omgeving van Hollandia (Jayapura).
• 1939 - RG Wind en zijn vrouw bezochten Fakfak en Merauke om vlinders en insecten te verzamelen die werden verkocht aan musea.
• 1941 - De Negumy Expeditie in het zuiden van de Vogelkop, waarin werd deelgenomen door E. Lundquist die vlinders verzamelde.
• 1942 - Bezetting van Nieuw-Guinea door de Japanners.
• 1959 - Expeditie naar de Star Mountains met LD Brongersma en GF Venema. Lepidoptera worden verzameld in Mabilabol (Oksibil). Het ingezamelde materiaal is grotendeels opgenomen in de collectie van RMNH, sommige in BMNH en ZMAN.
• 1963 - Op 1 mei is Nederlands Nieuw-Guinea overgedragen aan de Indonesische regering en kreeg de naam West-Irian. In 1973 heeft de provincie de naam Irian Jaya gekregen. In 2000 werd het Papoea, en het werd verdeeld in twee provincies: de westelijke provincie (met inbegrip van de Vogelkop) kreeg de naam Irian Jaya Barat en sinds april 2007 Papua Barat, de oostelijke provincie kreeg de naam Papua.