Richard de Vries - EEN VETERAAN VERTELT

DEEL 4 DE NIEUW - GUINEA PERIODE OKT. 1959- APRIL 1961

Hoofdstuk 4.
pagina 23

Die nacht heb ik heel slecht en weinig geslapen en miste mijn twee collega’s die naast me sliepen op deze kamer. Ze waren er niet meer. Een jaar eerder had ik hetzelfde, dat een paar collega’s niet meer terug kwamen in de barak, omdat ze met die Martin Mariner verongelukten waar ik niet mee ging.
Ik kwam om kwart over zes aan op het vliegveld. Daar werd me verteld, dat we met een Dakota naar Hollandia zouden vliegen, om de hoogste militaire baas van Nieuw-Guinea op te halen, een Schout-bij-nacht. Die wilde bij de begrafenis van de gevonden slachtoffers aanwezig zijn. Zo’n organisatie kan geen tijd verliezen. In een paar uur tijd moeten in zo’n geval heel wat formaliteiten worden geregeld. Ook al is dat midden in de nacht.
En zo geschiedde. We kwamen na een aantal uren weer terug op ons vliegveld in Biak.
De Schout-bij-nacht stapte uit, met heel wat ceremonie daar omheen. De begrafenisstoet stond ook al opgesteld.

Een collega van me kwam bij het vliegtuig en gaf me een tas, waar mijn beste uniform en schoenen en pet in zaten. Hij zei:"Ik had opdracht je kast open te breken voor deze kleren. Want ze willen, dat jij ook meegaat naar deze begrafenis, want jij behoort tot de Dakota bemanningen. Wij vertrekken over vijf minuten." "Dank je wel, ik wil dit ook niet missen", zei ik. Ik was snel omgekleed en behoorde tot de voorste groep militairen die daar in de stoet mee liepen. Toen we op het kerkhof aan kwamen met de stoffelijke resten, die naast elkaar werden begraven, stond er al een predikant en een priester van de marine. Ik kwam in de buurt van mevrouw Smits te staan. Ze stond daar hoogzwanger.
Ik was het laatste bemanninglid, die nog voor hij vertrok voor zijn allerlaatste vlucht met hem had gesproken. Maar ook met hem de laatste maal over zijn huis had gevlogen, voordat ik de laatste landing met hem maakte. Ik kon geen woord uitbrengen tijdens die plechtigheid. Ik realiseerde me dat ik daar in dat graf had kunnen liggen.
Maar het heeft me achteraf wel gespeten, dat ik niet even contact met zijn vrouw heb gezocht, om haar nog wat moed in te spreken. Want haar man was een pracht mens. Maar zo gaat het meestal bij militaire begrafenissen: de groep militairen wordt daarna afgevoerd en doet niet mee aan een condoleance. Ik heb er nog lang aan gedacht. Je vergeeft het je zelf niet, dat je geen poging hebt ondernomen om met zijn vrouw even te praten. Maar er zat wat verlegenheid bij in die tijd. En je weet toch niet goed, wat je tegen een voor mij toch onbekende vrouw moet zeggen. Ik zag ze voor het eerst op afstand staan, tijdens die begrafenis.

Uit het voorlopig onderzoek was gebleken, zei men, dat het vliegtuig onbestuurbaar was geworden, omdat een vroegtijdig geactiveerde fakkel in het vliegtuig door de bodem brandde en de besturing installatie beschadigde en daardoor onbestuurbaar werd tijdens de ditch. Het kan zijn natuurlijk. Maar ik heb het onderzoekrapport nooit gelezen en kunnen bestuderen. Hoe, wie, en wanneer ze daar, aan dat onderzoek hebben gewerkt weet ik niet. Men wilde er ook niet teveel over praten merkte ik wel. Daar zal toen wel een grondige reden voor zijn geweest. Dan zeg je verder ook maar niets meer. Het was ook een rot tijd met Indonesië.
Maar mijn mening was toch anders na wat ik gezien en gehoord had : Het leek mij in die ongeveer 20 à 30 seconde tijd dat de vlam zichtbaar werd in het vliegtuig, en het vliegtuig ongelukkig in het water terecht kwam, bijna niet mogelijk om door de metalen vloer en de daaronder gemonteerde hoogteroer kabels te branden. Een te korte tijd tussen vlam en ditch. Omdat de vlam ook niet direct verticaal op de bodem was gericht.
Als dat ruim een minuut was geweest, had die vlam met een dergelijk sterkte, waarschijnlijk wel door die vloer kunnen komen. Als die daar opgericht zou zijn.
De vlieger kon niet anders, volgens mij, dan op het water te landen met een dergelijk brand binnen in de kist. Dat voerde hij dan ook gelijk uit. Dat hoorde ik aan het motorengeluid dat bijna weg viel.
Dan heb je die beslissing al genomen. Anders haal je niet direct het vermogen van je motoren af. Het was voor hem nog een kwestie van snelheid corrigerend naar beneden te gaan en met de kop in de wind te komen, als dat nog mogelijk was om dat bij te sturen. Een goede beslissing, dacht ik gelijk. De vliegers hadden ervaring om water landingen uit te voeren. Zeker Smits van zijn Martin Mariner periode.
De vlieger heeft naar mijn mening, door tijdgebrek, niet de juiste landing procedure op het water uit kunnen voeren, waarbij je o.a. ook rekening moet houden met windrichting, snelheid en de hoogte net boven het water. Probleem bij donker is hierbij nog, om een vliegtuig goed op het water te kunnen landen. Om in het donker de hoogte op de laatste 20 meter boven de zeespiegel goed te kunnen schatten, is moeilijk- en daar draait het dan om. Hoe en wanneer vang je hem op. Het kan dan goed gaan, of je duikt er in, of je overtrekt de kist te vroeg. In die omstandigheden moet je daarbij een beetje geluk hebben, om de kist dan op de juiste hoogte op te vangen. Dat is bij daglicht al oppassen. Daar heb je dan wel een hoogteroer voor nodig, voordat hij het water raakt.
Een goede landing is jammer genoeg niet gelukt.
Achteraf kun je zeggen: moest die dropping van die fakkels wel zo mooi worden uitgevoerd? Was dit wel precies de opdracht van de commandant? De Dakota leent zich uitstekend voor drop operaties. O.a. voor parachutisten en materiaal. Ook dergelijke fakkels kun je droppen, bij gebrek aan een lanceer inrichting. Het was in die tijd zo: " Als het niet kan zo als het moet, dan moet het maar zo als het nog kan". Behelpen met de middelen die je nog kunt gebruiken, om de benodigde doelen te bereiken, waren in Nieuw-Guinea in die tijd door omstandigheden vaak aan de orde. De kans dat er iets mis gaat en er een ongeluk gebeurt is daardoor wel iets groter. Maar helemaal niets doen en niets proberen in die leefomstandigheden kan ook dodelijk zijn.