• (in beeld De Poel)
  De Poel:

  • 58 Mensen lieten het leven toen in 1957 een toestel van de KLM crashte in de zee bij Nieuw Guinea in Irian Jaya. Het was destijds de grootste vliegtuigramp in de Nederlandse luchtvaartgeschiedenis. De oorzaak bleef onduidelijk. Nu meer dan 40 jaar later meldt zich een getuige die na dit ongeluk zegt een spreekverbod opgelegd te hebben gekregen. Volgens hem zou het toestel zijn verongelukt door een mogelijk onnodige manoeuvre. Het Partij van de Arbeid kamerlid Rob van Gijzel neemt de verklaring zo serieus dat hij, ook in het belang van nabestaanden, heropening eist van dat onderzoek. De feiten komen van Sven Kockelmann.

• (in beeld getypt over de tekst van de uitspraak van de Raad v.d. Luchtvaart) :

  • Uitspraak van de Raad voor de luchtvaart inzake het ongeval op 16 juli 1957 nabij het eiland Biak ..... De slotsom is dat noch een vliegfout van de bestuurder, noch een technische storing het ongeval op overtuigende wijze kunnen verklaren.

• (in beeld landingsstrip bij nacht)
  De Poel:

  • Biak, Nederlands Nieuw Guinea. Het is 16 juli 1957 half vier 's nachts plaatselijke tijd. Vlucht KL 844 staat op het punt van vertrekken, bestemming Amsterdam. Aan boord bevinden zich 9 bemanningsleden en 59 passagiers. Alles wijst op een routinevlucht ...

• (in beeld De Boer)
  De Boer:

  • Ik zou met verlof gaan, half vier 's nachts zou het toestel naar Nederland vertrekken en het was fantastisch mooi weer.

• (in beeld motorgeronk, motor en draaiende propeller, deel van de romp, De Boer)
  De Boer:

  • De piloot start het vliegtuig. Het vliegtuig gaat de lucht in. Tijdens de start zegt hij "Beste mensen we vliegen naar Amsterdam, maar we gaan nog even de lichtjes van Biak bekijken". Zonder verder uit te leggen waarom die dat zou doen. . Nou .... ik keek zo even en ... hé, hij maakt een andere bocht dan normaal is.

• (in beeld cockpitinstrumenten; verkeersleiding geluiden te horen met motorgeronk)

  • En bij de nadering van het vliegveld, ja is er iets gebeurd, maar wat .... ja ... dat is de grote vraag. Toen is tie het water ingevlogen.

• (In beeld propeller en kaart uit een onderzoeksrapport)
  De Poel:

  • De laatste vlucht van de "Neutron", een KLM-superconstellalion duurt alles bij elkaar 4 minuten en 12 seconden. 58 Mensen verliezen het leven. Nooit eerder beleefde de Mederlandse luchtvaart een ramp van die omvang. Maar de toedracht blijft één groot vraagteken. De Raad voor de Luchtvaart komt er niet uit. Zo is te lezen in dit rapport

• (in beeld uitspraak Raad voor de Luchtvaart)

  • uit 1958.

• (in beeld De Boer met kaart)
  De Poel:

  • Sieg de Boer is één van de 10 overlevenden van de neutron. Een kaart uit de cockpit is zijn enige tastbare herinnering. Meer dan 41 jaar zit hij nu al met vraagtekens. Waarom stortte het toestel neer en waarom wilde de piloot zo graag terug naar Biak.

• De Boer:

  • Ik denk .... het is een goed verhaal maar er ontbreekt iets en de oorzaak is niet aangegeven daar .... alleen de vermoedelijke oorzaak .... misschien een vliegfout ... met misschien een technische storing, of alleen een technische storing.

• (in beeld vliegtuig close up met motorgeronk)
  De Poel:

  • Een paar maanden geleden lijkt de sleutel tot het ongeluk gevonden, als hij post krijgt van Pim Thijssen.

• Stem van Thijssen :
  (in beeld man met bril, met ondertitel P. Thijssen, oud barman Biak)

  • Als je half verbrand uit zo'n vliegtuigwrak komt en het beheerst zo'n stuk van je leven, dan heb je toch best recht om te weten wat er vooraf is gebeurd.

• (in beeld Fiat 600 op tropische palmweg)
  De Poel:

  • En wat er gebeurde in de uren voor het ongeluk, dat weet deze Pim Thijssen.

• (in beeld foto PT, febr. 56 - sept 57)

  • Als 19-jarige jongen was hij barman op de marinebasis van Biak. Een paar uur voor het vertrek van de neutron ging hij naar de zogenaamde longroom, de bar van marineofficieren.

• (in beeld barak op de nieuwe marinebasis "Sorido")
  Stem van Thijssen :

  • Daar zat een deel van de bemanning o.a. captain Roos en ... eh meneer Goossens zat er, dat was een marinevlieger, luitenant ter zee 2. En eh ... 't 't eh waren jonge knapen.

• (in beeld Thijssen)
  Commentaarstem:

  • Waar ging het over aan de bar?

• Thijssen:

  • Ouwe vliegstunten die ze uit hadden gehaald .... Die RLD-piloten die eh ...

• (in beeld Thijssen met lachje)

  • Ja uh en zeker die op de fireflies vlogen, die vlogen tussen de palmbomen door en die zeiden 's avonds aan de bar van ... eh Thijssen, kom morgen effe een kopje koffie aanpakken. Als jij buiten staat met je koffie zo (doet rechterarm omhoog), dan vlieg ik tussen die twee palmbomen door en dan ... eh pats ... dan pak ik het wel van je aan .... Die mensen hielden van hun vak hé ! En eh, die maakten ook wel eens een keer stuntjes.

• (in beeld superconnie "proton" taxiënd op Blak)
  Commentaarstem :

  • Dus, de gezagvoerder van het KLM-toestel captain De Roos zat aan de bar en sprak met een marinevlieger over stuntvliegen.

• Thijssen :

  • Bij het vertrek hoorde ik captain Roos zeggen van: "maak maar licht in het kamp, (in beeld Thijssen) dan maak ik een low pass over het kamp heen. Een low pass sat is dus een eh, een overshoot, dus op lage hoogte over komen vliegen.

• (in beeld reistas met daarop "crew")
  Commentaarstem:

  • Grootspraak tussen vliegers aan de bar,

• (in beeld gezagvoerder De Roos)

  • dat zou de reden kunnen zijn van de low pass van de verongelukte gezagvoerder De Roos, die in het onderzoek wel wordt beschreven, maar niet wordt verklaard.

• (in beeld Thijssen)
  Thijssen:

  • Dat kan ik mij zeer goed herinneren, dat die afspraak gemaakt is. En als ik die verslagen teruglees ... dan klopt het ook precies.

• (in beeld zonsopgang)
  Commentaarstem:

  • Hoewel de vermoedens niet hard te maken zijn, deden volgens Thijssen in die tijd bovendien de geruchten de ronde (in beeld aantal marinemensen vnl. hofmeesters, in jolige pose) dat de bemanning ook wel eens te veel gedronken konden hebben. Iets wat in die tijd op Biak eerder regel dan uitzondering was. Maar zekerheid is er niet, want de laatste uren voor vertrek zijn nooit onderzocht en Thijssen is nooit gehoord.

• (in beeld Thijssen)
  Thijssen :

  • Waarom niet? Ik heb tegen mijn eh vrienden, mijn vermoedens geuit. En dat is ter sprake ... dat is te horen gekomen, eh door officieren ... en één van die officieren zei tegen mij, "wat hier in de bar gebeurt dat mag niet niet naar buiten komen.

• Commentaarstem :

  • Met andere woorden je mag

• Thijssen:

  • ... je houdt je praatjes maar voor je.

• Commentaarstem :

  • Een spreekverbod?

• Thijssen (aarzelend) :

  • Hij zal dat als een spreekverbod bedoeld hebben.

• Commentaarstem :

  • Zo hebt u dat in elk geval

• Thijssen :

  • Ja ... zo heb ik dat opgevat. Dat was een duidelijke boodschap.

• (in beeld De Boer)
  Commentaarstem:

  • Toen u eh ... bericht kreeg van Pim Thijssen ... schrok u toen?

• De Boer:

  • Ja ik was, ik was .. in het engels zeggen ze flabbergasted. Ik was helemaal, ik kon er geen woorden voor vinden.

• Commentaarstem:

  • Eindelijk krijgt Sieg de Boer een mogelijk antwoord

• (in beeld vliegtuigstoel)

  • op het waarom van het ongeluk met de "Neutron", de ramp die hij zelf ternauwernood overleefde.

• De Boer:

• En dat gaat zo vlug, je hebt geen tijd om te schrikken, je hebt geen tijd om pijn te voelen. Om kort te gaan, ik heb een black out gehad ... heel kort maar, ik weet niet hoe lang, halve seconde, halve minuut, en toen ik weer bijkwam toen zat ik nog netjes in mijn gordel vast en alles was donker. 't Licht was uit, ik voelde een vreselijke pijn, want toen het ding het water raakte is alle brandstof - benzine, het was nog een propellertoestel - is ontploft, en door die hitte van die steekvlam ben ik gegrilled.

• (in beeld zon)

  • Dus ik dacht nou De Boer het is leuk geweest,

• (in beeld De Boer, pols met brandlittekens)

  • 26 jaar ... punt uit. Maar ja, ik ben verder niet in paniek geraakt, en wat ik wel deed was proberen om die belt los te krijgen. En op een gegeven moment, klik, was die belt los, en zodra die los was ben ik opgestaan. Ik zat achteraan links. Die hele romp was open, dus ik kon zo het water inspringen.

• (in beeld primitieve Papoea's, niet van Biak)
  Commentaarstem:

  • Uiteindelijk wordt De Boer gered door de lokale Papoea-bevolking. Pas maanden later moet hij getuigen voor de Raad voor de Luchtvaart.

• De Boer:

  • En we kwamen daar binnen en we kregen daar een stenciltje en daar stond precies in wat de Raad voor de Luchtvaart al had besloten wat de oorzaak was, en wat er gebeurd was.

• Commentaarstem:

  • Dus, nog voordat Sieg de Boer kon getuigen

• (in beeld de "neutron")

  • waren de conclusies van de ramp met de neutron al gedrukt.

• (in beeld Kamerlid Van Gijzel)

  • Rob van Gijzel, Tweede-Kamerlid van de Partij van de Arbeid wil nu heropening van dat onderzoek.

• Van Gijzel:

  • Ja ik vind dat dit eh opnieuw uitgezocht moet worden, Ik vind dat je dit dus niet moet laten zitten. Er zijn hier eh ... um 11 overlevenden geloof ik bij deze ramp geweest. Eh, er zit een jongetje bij die zijn ouders, broertjes en zusjes verloren heeft. Het leven van die man is natuurlijk toch um eh ja onherstelbaar beschadigd. Zo iemand heeft gewoon recht om te weten wat er toen gebeurd is .. En als dat, als dat veroorzaakt is door drankgebruik of stunten, dan moet zo'n man dat eh ... eh weten, ongeacht eventuele financiële consequenties die daaraan vastzitten. Commentaarstem: Dus opnieuw openheid van zaken?

• Van Gijzel:

  • "Ik vind dat hier opnieuw openheid van zaken moet komen en het belangrijkste element daarbij vind ik, is dat nu naar buiten gekomen is dat iemand zegt: "ik heb 41 jaar een spreekverbod gehad. Ik ben getuige geweest, ik ben nooit gehoord. Ik heb het willen vertellen en het mocht niet. Maar dit en dit is er aan de hand, en ik heb dit nergens in de officiële documenten terug kunnen vinden. Maar eh, de hele constructie zou er anders uit zien als men mij gehoord had.

• (in beeld De Boer)
  Commentaarstem:

  • Hoe graag wilt u de onderste steen boven? De Boer: Dat heel graag eh ... kijk niet zozeer voor mij maar wel voor die andere mensen, de nabestaanden. Want als er 58 doden zijn, ja dan zijn er altijd honderden nabestaanden. Niet alleen familie, maar ook vrienden en .....

Ook voor reacties op deze herinneringen kun je terecht op het prikbord/forum.